گزارش نشست ها
گروه جامعه شناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعه شناسی ایران با همکاری گروه ارتباطات سلامت و محیط زیست انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات روز یکشنبه 17 آبان ماه 1394 نشست «رابطه حرفه مندان پزشکی و جامعه» را با حضور دکتر احسان شمسی کوشکی، دکتر امید زمانی و دکتر شیرین احمدنیا برگزار کرد.
گزارش این نشست را به نقل از روزنامه شهروند میخوانید.
بیمارستان‌های دولتی رقیب بخش خصوصی شده اند
پزشکان دیگر نمی توانند نگاه بالا به پایین به بیماران داشته باشند
رابطه پزشک و بیمار تغییر کرده است، مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، بر این ارتباط تاثیر گذاشته اند، در گذشته پزشک نگاه پدرسالارانه به بیماران داشت، حالا ولی تمام این معادلات به هم خورده است. بیمار با انبوهی از اطلاعات درباره بیماری اش به پزشک مراجعه می‌کند، اطلاعاتی که با یک جست‌وجو در فضای مجازی به راحتی به دست آورده است.
همین هم شد تا کارشناسان حوزه سلامت در نشست «رابطه حرفه مندان پزشکی و جامعه» که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد، به این نتیجه برسند که بیمار یک قدم از پزشک جلو افتاده است و از جامعه شناسان بخواهند، تغییر این رفتارها و ساختارها را بررسی کنند.
امید زمانی، پزشک و عضو گروه ارتباطات سلامت و محیط زیست در انجمن ایرانی مطالعات و ارتباطات گروه جامعه‌شناسی ایران، در این نشست با بیان اینکه رابطه پزشک و بیمار، سابقه تاریخی دارد، گفت: «یکسری موضوعات اجتماعی روی رابطه پزشک و بیمار تاثیر می‌گذارد، این ارتباط هم باید دو طرفه باشد وگرنه ارتباط شکل نمی‌گیرد، از یک سو بیمار انتظاراتش را بیان می‌کند و در مقابل پزشک با دریافت اطلاعات از بیمار، بیماری را تشخیص می‌دهد و نحوه درمان را تجویز می‌کند، گاهی در همین مرحله مشکل ایجاد می‌شود و رابطه تنها یک طرفه می‌شود.» او درباره یک طرفه شدن این ارتباط توضیح بیشتری داد: «در برخی از مطب‌ها، متاسفانه پزشکان زمان کوتاهی برای بیمار در نظر می‌گیرند، این موضوع به ویژه در بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی – عروقی، کلیوی و تنفسی بیش از سایر بیماری‌ها خود را نشان می‌دهد، این بیماری‌ها عمدتا در پی چاقی و مصرف سیگار و ... ایجاد می‌شود که اگر ارتباط دو طرفه وجود داشته باشد، پزشک می‌تواند برخی از رفتارهای پرخطر فرد را تغییر دهد، باید پزشک مهارت متقاعد کردن را داشته باشد.» او به نکته دیگری اشاره کرد، از نظر این پزشک، اعتماد میان پزشک و بیمار، ارتباط میان این دو نفر را شکل می‌دهد: «گاهی اعتماد به پزشک، به دلیل کم سوادی پزشک یا دامن زدن به موضوعاتی از سوی رسانه ها و سازمان های متولی، خدشه دار می‌شود، همین‌ها سبب می‌شود تا اعتبار پزشک کم شود و بیمار کمتر به او اعتماد کند.» او به نمونه ای از کم شدن اعتبار پزشک از سوی سازمان های متولی اشاره کرد: «از چند‌سال پیش به پزشکان عمومی اجازه تجویز برخی داروها را نمی دهند، همین موضوع سبب می‌شود تا اعتبار پزشک در میان مردم کم شود و در ادامه اعتماد هم لطمه خورد.» به گفته زمانی، صداقت پزشک نیز می تواند اعتماد و اعتبار را کم کند، این که پزشک برخی از اطلاعات را به بیمار ندهد و تمام مسائل را با او در میان نگذارد: «همه اینها در شرایطی رخ می‌دهد که منابع اطلاعاتی زیاد شده اند و بیماران به راحتی می‌توانند ابعاد مختلف یک درد و بیماری را در اینترنت جست‌وجو کنند.»
این پزشک در ادامه به پذیرش بیمار بدون قضاوت را هم یکی از عوامل مهم در بالا بردن اعتبار پزشک دانست: « در مطب برخی از پزشکان دیده می‌شود که برای نمونه نوشته اند که بیمار عراقی یا افغان، ویزیت نمی شود، این ارتباط میان بیمار و پزشک را تحت تاثیر قرار می‌دهد و دیگر اثر دلخواه را نمی‌گذارد.».
به اعتقاد این عضو گروه جامعه شناسی ایران، پیش‌زمینه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، نوع ارتباط میان پزشک و بیمار را تعیین می‌کند: «ساختار اجتماعی و سازمانی که این رابطه در آن شکل می گیرد، رابطه را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد، ما درحال حاضر، بیمارستان های خصوصی و دولتی و خیریه و ... داریم که ارتباط میان پزشک و بیمار در هر کدام از آنها متفاوت است». او نقش فرهنگ را هم در نوع ارتباط، پررنگ دانست: «فرهنگ ما بر رابطه میان پزشک و بیمار تاثیر زیادی دارد، برای نمونه انتظار بیمار از پزشک در جنوب شهر، با بالای شهر فرق می‌کند، البته در همین جا اقتصاد هم جایگاهی پیدا می‌کند و سیاست‌ها هم بر این تعاملات حاکم است، مثلا سازمانی مانند سازمان نظام پزشکی، مدافع حقوق بیماران است یا پزشک یا حتی مدافع سیاست های دولتی».
زمانی به تناقض در ارایه خدمات درمانی در بیمارستان‌ها و مطب‌ها اشاره کرد: «گاهی دیده می‌شود که بیمارستان های دولتی با بخش خصوصی درمان وارد رقابت شده اند و در بیمارستان ها، کلینیک های خصوصی ایجاد کرده و تعرفه‌هایشان را بر مبنای بخش خصوصی می‌گیرند، درحالی که این اقدام با ماهیت کارشان متفاوت است، آنها بخش دولتی هستند اما می خواهند درآمدزایی داشته باشند. در این میان هم از عده ای پزشک تازه فارغ التحصیل شده استفاده می‌کنند و بدون صرف هزینه ای، درآمدزایی پیدا کرده اند».
رابطه بیمار و پزشک در گذشته، پدرسالارانه بود
در ادامه این نشست، احسان شمسی کوشکی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با بیان این که رابطه میان پزشک و بیمار از حالت کلاسیک آن خارج شده، گفت: « هدف از مداخلات پزشکی یا بهبود است یا حفظ سلامت افراد. نگاهی به گذر تغییر رابطه بیمار و پزشک، این را نمی رساند که رابطه این دو گروه، بدتر شده است، به‌هرحال در گذشته هم دیده شده که بیماران از پزشک رضایت کامل نداشته اند و رابطه پدرسالارانه بوده است، اما جامعه به شدت تغییر کرده، این تغییر هم بیشتر در حوزه دموکراسی اتفاق افتاده است، به نظر می‌رسد دنیا در مسیر جهل زدایی حرکت کرده، حالا وظایف حاکمیت هم تغییر پیدا کرده و موضوع سلامت چنان در بطن حاکمیت قرار گرفته که نمی شود آن را جدا کرد، حالا آموزش، سلامت و امنیت، اولویت های حاکمیت شده اند، اتفاقی که در گذشته خبری از آن نبود.» به اعتقاد او رابطه پزشک و بیمار پیچیده شده که اقتصاد هم روی آن تاثیر گذاشته است: «اکنون صنعت بزرگ بیمه ایجاد شده، شرکت های دارویی و تجهیزات پزشکی، فعال شده اند و برخی پزشکان هم به دلیل همان بخش درآمدزایی، تبدیل به تکنیسین این شرکت ها شده اند، قوانین حاکم بر طب هم به شدت گسترده شده، تا جایی که الان پزشکان موظف هستند تا بیماری های واگیر را گزارش دهند و نمی توانند سقط جنین و اوتانازی انجام دهند.» شمسی کوشکی با تاکید بر اینکه رابطه فعلی پزشک و بیمار و ساختار عمیقی که شکل گرفته نیاز به تئوریزه شدن است، گفت: «در دانشگاه های علوم پزشکی، آموزش ها بر این اساس است که بیمار یک شخص فرتوت و خسته و نادان است، به همین خاطر است که پزشک پس از فارغ التحصیلی، یک نگاه بالا به پایین به بیمار دارد، این در حالیست که اکنون بیماری که پیش پزشک می‌رود، یک قدم از پزشک جلوتر است، شب قبل، بیماری اش را در اینترنت جست وجو کرده، اطلاعاتش کامل است و حتی اسم داروها و روش های درمان را هم می‌داند.» به اعتقاد این پزشک، جامعه شناسان در تحلیل این ارتباط نقش مهمی می‌توانند داشته باشند: «جامعه از پزشک یک ذهنیتی دارد، از نظر خیلی ها، پزشک یک فرد پولدار است که فلان خانه و فلان ماشین را دارد و از منزلت اجتماعی خاصی برخوردار است، خانواده ها این چیزها را می بینند و می خواهند فرزندانشان، پزشک شوند، درحالی که واقعیت هم این طور نیست، مردم شناسان می‌توانند در این زمینه به کمک بیایند و این رفتارها را تحلیل کنند.»
در ادامه این نشست، پرسش‌هایی هم مطرح شد، یکی از آنها درباره اهمیت تاکید بر پیشگیری به جای درمان است. شمسی کوشکی، اما در پاسخ توضیح داد: «اولویت خدمات درمانی، با پیشگیری است اما به هرحال هزینه زیادی از بودجه سلامت، صرف بیماری های سرطانی می‌شود، اما آیا می‌شود در این زمینه هزینه ای نکرد، هیچ کس بابت پیشگیری از مالاریا، پشت در اتاق وزیر بهداشت نمی رود، اما یک بیمار نیازمند پیوند می تواند تمام توجه ها را جلب کند.» پرسش دیگر درباره تصور جامعه از درآمد بالای پزشکان بود که این بار امید زمانی پاسخ داد:«درآمد بیشتر پزشکان تفاوتی با سایر افراد جامعه ندارد، ما ١٢٠هزار پزشک در کشور داریم که ١٠ تا ١٢هزار نفر از آنها طبابت نمی کنند، این طور هم نیست که پزشکان درآمد زیادی دارند، تنها عده‌ای متخصص، درآمدهای آنچنانی دارند، ظاهر این پزشکان باعث شده تا مردم تصور کاذبی نسبت به حرفه پزشکی داشته باشند.» شمسی هم ادامه حرف های زمانی را گرفت و گفت: «مشکل نظام سلامت ما به ویژه در بخش اقتصاد پزشکی، نبود شفافیت کافی است، که باید نسبت به آن توجه شود.» شیرین احمدنیا، مدیر گروه سلامت انجمن جامعه شناسی، به نکته دیگری در این نشست اشاره کرد و آن هم تغییر جایگاه پزشکان از نگاه مردم است: «کاری که باید انجام شود این است که یک تصویر واقعی و عینی از وضع خدمات سلامت ارایه شود و این تصویر کاذب از پزشکان، کنار رود.«
- توضیحات
- زیر مجموعه: گزارش نشست ها
- دسته: گزارش نشست گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت
- آخرین به روز رسانی در 23 بهمن 1394
نشست زنان، سلامت و محیط زیست شهری همراه با رونمایی از کتاب «زنان، سلامت و محیط زیست شهر» با حضور مولفان این کتاب به همت گروه جامعه شناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعه شناسی ایران و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی روز شنبه 14 آذرماه 1394 برگزار شد.
شیرین احمدنیا، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و مدیرکل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور به‌عنوان یکی از سخنرانان این نشست گفت: هدف شهرداری تهران از تالیف این کتاب بررسی ابعاد زندگی زنان در شهر تهران بود. در یکی از گزارش‌ها که سال 88 منتشر شده، آمده است که در سه دهه اخیر سلامت زنان ارتقای قابل توجهی داشته است اما هنوز فاصله زیادی با وضعیت مطلوب دارد.
تغییر سبک زندگی در سلامت زنان بسیار اثرگذار بوده است
احمدنیا با اشاره به اینکه برخی مشکلات زنان به خشونت مبتنی بر جنسیت، افسردگی و مسایل مربوط به کار برمی‌گردد، گفت: آموزش بهداشت و تغذیه به زنان بسیار اهمیت دارد زیرا تغییر سبک زندگی در سلامت زنان بسیار اثرگذار بوده است.همچنین در زمینه بهداشت بلوغ و بهداشت زناشویی هم باید آموزش هایی به زنان داده شود. یکی از مسایلی که زنان با آن مواجه اند فقدان رفتار بیماری مناسب است. مثلا تعدادی از زنان به دلیل سرطان پستان دچار مرگ می‌شوند چون غربالگری صورت نمی‌گیرد و در شرایط بحرانی مراجعه می‌کنند درحالی که با آموزش‌های لازم می‌توان از مرگ آنها جلوگیری کرد.
وی تاکید کرد:ما در این کتاب بحث سلامت را در سطوح خرد، میانه و کلان مطرح کردیم و به اقدامات ملی و بین المللی که در این زمینه صورت گرفته است، پرداختیم.
سلامت باروری به چه معناست
در ادامه این نشست امید زمانی، پزشک و عضو گروه ارتباطات سلامت و محیط‌زیست گفت: براساس تعاریف صورت گرفته، سلامت جنسی بخشی از سلامت باروری است که مستلزم رویکرد مثبت به روابط جنسی و جنسیتی است که براساس آن هرکس در حوزه شخصی خود تصمیم می گیرد چه روابطی داشته باشد و این روابط را چگونه مدیریت کند. در سال 2002 یک تقسیم بندی از بحث بهداشت باروری و جنسی صورت گرفت که بر این اساس بهداشت باروری و جنسی شامل فرزندآوری سالم، بارداری سالم، مراقبت در طول بارداری و پس از آن، زندگی جنسی لذت بخش و ایمن، تنظیم باروری به این معنا که فرد می‌خواهد چه تعداد فرزند و در چه فواصلی داشته باشد، حفظ سلامت دستگاه باروری و جلوگیری از بیماری‌ه ای مرتبط با آن می‌شود.
23 درصد پسران دبیرستانی برای آمیزش جنسی تا ازدواج صبر نکردند
وی گفت: در مطالعه دیگری که در مورد ازدواج و آمیزش است، گفته شده 23 درصد پسران دبیرستانی نمی خواستند برای آمیزش تا ازدواج صبر کنند و 20 درصد مردد بودند. این مطالعه گزارش می‌دهد که خودکفایی، هنجارهای اجتماعی درک شده و درک از خطر ابتلا به ایدز و بیماری های آمیزشی با تمایل به باکره ماندن مرتبط است و برنامه هایی که فقط روی آگاهی دهی متمرکز هستند فقط اطلاعات به بچه ها می‌دهد بدون اینکه به آنها مهارت داده شود و در نهایت تاثیری بر این تمایل ندارند.
تجربه های غیرمتعارف آمیزش جنسی
به گفته زمانی، در مطالعه دیگری گزارش شده بود که 28 درصد نوجوانان 15 تا 18 ساله در تهران تجربه آمیزش جنسی داشتند و 73 درصد از این موارد در پسرها با بیش از یک شریک جنسی بوده است. کسانی که مصرف الکل، دخانیات یا مواد روان گردان داشتند، بیش از دیگران احتمال داشت تجربه جنسی داشته باشند.گزارش دیگری نشان می‌دهد 20 درصد سربازها در شهر تهران سابقه تماس جنسی با غیرهمسرشان را داشته اند و مصرف کاندوم در این افراد حدود 38 درصد بوده است.
بیش از 11 درصد 15 تا 19 ساله ها تجربه رابطه جنسی خارج از ازدواج دائم داشتند
زمانی گفت: مطالعه دیگری در هفت شهر کشور انجام شده بود که نشان می داد بیش از 11درصد پاسخگویان گروه سنی 15 تا 19 سال رابطه جنسی خارج از ازدواج دائم را تجربه کرده بودند و فراوانی آنها در پسرها سه برابر دختران بود. مطالعه دیگری در شهر تهران نشان داد 52 درصد دختران دانشجویی که در خوابگاه اقامت داشتند دوست پسر و 10 درصد آنها آمیزش قبل از ازدواج داشتند. تحقیقات متعددی نشان می دهد که روند افزایش روابط جنسی پیش از ازدواج روندی جهانی است و تغییراتی که در ساختار و کارکرد خانواده اتفاق افتاده، روی آن موثر بوده است.
به گفته زمانی، مطالعاتی که در ایران درخصوص اختلال عملکرد جنسی انجام شده است، نشان می‌دهد که حدود 31 درصد زنان حداقل یک اختلال عملکرد جنسی داشتند و این مساله با سن بالاتر، تحصیلات کمتر و سن ازدواج زیر 18 سال رابطه دارد. 35 درصد زنانی که دچار اختلال عملکرد جنسی هستند به پزشک مراجعه نمی‌کنند. 50 درصد طلاق ها در تهران به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مربوط به مشکلات جنسی است. در پژوهش دیگری بین زوج هایی که در تهران متقاضی طلاق بودند 66 درصد مردان و 68 درصد زنان از زندگی جنسی با همسرشان راضی نبودند و عملکرد جنسی خوب در زنان از مردان بسیار پایین تر بود.
مردان بیش از زنان به رابطه نامشروع گرایش دارند
عضو گروه جامعه شناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعه شناسی ایران با اشاره به زمینه های اجتماعی و فرهنگی که بر سلامت جنسی و روانی اثرگذار هستند، گفت: زنان تحصیلکرده آگاهی و اطلاعات بیشتری دارند اما زنان آسیب دیده اجتماعی بیشتر دچار مشکلات باروری و جنسی هستند. براساس این پژوهش ها وضعیت کلی توانمندی زنان در امور جنسی و باروری در حد متوسط و بالاست. این مطالعات نشان می دهد مردان بیش از زنان به رابطه نامشروع گرایش دارند که این مساله به دلیل نارضایتی جنسی در روابط زناشویی و هیجانات جنسی است. همچنین سلامت روان افراد متاهل 5/2 برابر بدتر از مجردهاست.
وی خاطرنشان کرد: چالش‌هایی در زمینه سلامت باروری و جنسی زنان وجود دارد که برخی عوامل مانند فقر، اعتیاد، فقدان دسترسی به خدمات بهداشتی، پدرسالاری و... در ایجاد و تشدید این مشکلات نقش دارند.
تاثیر سلامت روان زنان بر سلامت روان نسل آینده
دکتر امیرهوشنگ مهریار، استاد روانشناسی دانشگاه شیراز و استاد موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی که نگارش فصل «سلامت روان زنان» این کتاب را برعهده داشت نیزگفت: سلامت روان زنان به این جهت اهمیت دارد که پرورش نسل آینده برعهده زنان است و اگر سلامت آنها به مخاطره افتد، این مساله روی سلامت کودکان نیز اثر می گذارد.
مهریار گفت: برای اندازه گیری سلامت روان بیشتر به موارد منفی مانند استرس، اضطراب و... توجه می شود و سلامت روان افراد برحسب وجود یا فقدان خصوصیاتی که مغایر با سلامت است، مورد اندازه گیری قرار می‌گیرد و بر این اساس اختلالات روانی طبقه بندی می‌شوند. یکی از انواع اختلالات روانی، افسردگی است که در شرایط خاص یک نوع واکنش طبیعی شامل غم، غصه، ناامیدی، بی‌حالی و... است اما وقتی از حد معینی بگذرد و مداومت پیدا کند، حالت بیمارگونه ایجاد می‌شود.
تفاوت افسردگی در میان دختران و پسران، قبل و بعد از بلوغ
وی با اشاره به اینکه در سراسر دنیا میزان افسردگی در زنان بیش از مردان است، خاطرنشان کرد: در ایران افسردگی در سطح بالایی است و زنان تقریبا دو برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند که این مساله نه تنها روی رفاه، سلامت و سازگاری خود آنها، که روی سیستم خانواده و تربیت بچه‌ها نیز اثر می‌گذارد و احتمال افسرده بودن بچه ها بیشتر می‌شود. علاوه بر بزرگسالان، بچه ها هم ممکن است دچار افسردگی شوند. البته در سنین پایین تر از بلوغ، افسردگی در میان بچه ها کمتر است اما پسران در این سنین بیش از دختران دچار افسردگی می‌شوند. این در حالی است که پس از بلوغ نرخ افسردگی در میان دختران بیشتر می‌شود.
در ادامه نشست دکتر صدیقه ببران، استاد دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی به ارائه مباحثی پیرامون فصل «سهم زنان در سالم‌سازی و حفاظت از محیط‌زیست» این کتاب پرداخت. ببران با بیان این مطلب که بخشی از سلامت روانی انسان به محیط زیست برمی‌گردد، تاکید کرد: توسعه همه‌جانبه و پایدار میسر نیست مگر اینکه به ملاحظات محیط زیستی توجه شود و زنان در این توسعه لحاظ شوند.
اکوفمینیسم و رابطه زن با طبیعت
وی در رابطه با نظریه اکوفمینیسم گفت: این نظریه به ترکیب طبیعت با بحث زنان می پردازد و شامل دیدگاه های مختلفی از دیدگاه های افراطی گرفته تا دیدگاه های معتدل تر است. طبق نظریه اکوفمینیسم مشابهت های ویژه ای بین زنان و طبیعت وجود دارد و هر دو عامل پرورش و زایش هستند و با هم بهتر می سازند تا با عالم مردان. نظریه های افراطی تر معتقدند این مردان هستند که به طبیعت نگاه مصرفی دارند و آن را از بین می برند. نظریه تقسیم کار نیز زنان را عامل انتقال فرهنگ و سواد محیط‌زیستی به نسل آینده می‌داند. وی گفت: در این رابطه، مدیریت شهری ما کجای کار قرار گرفته است؟ توانمندسازی و ظرفیت سازی برای زنان و آموزش آنها در حوزه محیط زیست بسیار اهمیت دارد.
- توضیحات
- زیر مجموعه: گزارش نشست ها
- دسته: گزارش نشست گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت
- آخرین به روز رسانی در 23 بهمن 1394
* مهدیس پویا
روز سه شنبه ۲۸ مهرماه ۱۳۹۴، نشستی توسط گروه جامعه شناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعه شناسی ایران به مناسبت رونمایی کتاب «جامعه شناسی سلامت، ثروت و عدالت» نوشته ریچارد وینکلسون و کیت پیکت و ترجمه دکتر شیرین احمدنیا و دکتر ابوالقاسم پوررضا که توسط انتشارات سَمت منتشر شده است، در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در این نشست دکتر زهره کشاورز، مدرس دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهید پزشکی و محقق حوزه بهداشت باروری نیز درباره تأثیر نابرابری بر سلامت سخن راند.
دکتر پوررضا درباره مطالعه ای که روی تمام کشورهای دنیا در طی سی سال انجام شده است و در این کتاب منتشر شده است گفت: آن چه که کتاب را جالب توجه می نماید، روش مطالعه آن است و نتیجه این مطالعات که هر جا نابرابری هست، سلامت جسم و روان نیز مورد تهدید واقع می شود بسیار واقعی است. در واقع این مطالعات تنها فقر را در نظر نگرفته و تأثیر نابرابری را خشن تر و بدتر می‌داند. در واقع آن چه در این کتاب بسیار حائز اهمیت است، آن است که دوره زمانی طولانی و همچنین جامعیتی که این کتاب در تحقیقات خود داراست، در چنین مطالعاتی بسیار کمیاب است.
دکتر احمدنیا این کتاب را جزو اولین دستاوردهای تأسیس گروه جامعه شناسی پزشکی و سلامت دانست و گفت: این گروه در سال 1387 تأسیس شده اما انتشار کتاب با دشواری هایی رو به رو بوده است. ایشان با این که نویسنده کتاب را یک اقتصاددان دانست اما موضوع آن، یعنی نابرابری، موضوعی است که بسیار مورد توجه جامعه شناسان قرار می‌گیرد. وی همچنین توصیف شاخص‌های کمی این کتاب را در تشریح کیفیت زندگی افراد، سرمایه اجتماعی، انواع بزهکاری، خودکشی، مادری زودرس و معضلات دیگر در اجتماع مؤثر دانست. دکتر احمدنیا هم چنین ادامه داد: با این که این کتاب مورد استفاده میان رشته ای است اما به دلیل بحث اساسی تأثیر میزان برابری بر عملکرد جوامع و شئون اجتماعی شان، نام کتاب تغییر یافته است.
در ادامه دکتر زهره کشاورز، درباره تأثیر برابری بر سلامت و بالاخص باروری زنان در این نشست سخنانی ارائه نمود. وی درآمد، سواد و شغل افراد را موجب لایه بندی در اجتماع دانسته و این که بررسی میزان نابرابری در این سه مورد می تواند موجب بهبود شرایط افراد اجتماع و تلاش برای دستیابی بدان باشد. مسائلی مانند چاقی بیماری زا، سقط جنین غیر ایمن، باروری زودرس، ازدواج کودکان، اعتیاد مادران باردار، رفتارهای ناسالم مانند مصرف الکل، مواد مخدر و سیگار و امثال اینها را معضلاتی دانست که در جامعه ما نیز هم‌چون جوامع در حال توسعه دیگر وجود داشته و همچنین تفاوت فاحش طبقاتی نیز بدان دامن می‌زند.
در ادامه با پرسش و پاسخ حاضرین در نشست، درباره مسائلی چون عوامل سقط جنین، نوع و زمان بلوغ جنسی، تجاوز جنسی در جامعه، فاصله جنسیتی موجود و غیره میان سخنرانان و حاضرین، گفتگو صورت گرفت.
- توضیحات
- زیر مجموعه: گزارش نشست ها
- دسته: گزارش نشست گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت
- آخرین به روز رسانی در 23 بهمن 1394
در نشست روز دوشنبه 20 مهرماه 1394 گروه جامعه شناسی پزشکی و سلامت، که با مدیریت دکتر شیرین احمدنیا برگزار شد، دکتر انور صمدی راد (عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی)، فرزانه یعقوب (رئیس اداره مددکاری وزارت بهداشت)، الهه فرساد خلیلی (محقق حوزه ترنس جندریسم) به بیان دیدگاههای خود پرداختند.
از هر 100 هزار زن و هر 30 هزار مرد یک نفر خواهان دگرگونی جنسی است
به ترنس سکشوال‌ها برچسب منحرف جنسی می زنند
یک محقق حوزه ترنس جندریسم در نشست «ارائه دیدگاه های میان رشته ای در خصوص ترنس سکشوالیسم در ایران» از انگ و برچسب زنی به ترنس سکشوال‌ها انتقاد کرد و عملکرد رسانه هایی مانند صدا و سیما در مورد این شهروندان را نیز مورد انتقاد قرار داد.
الهه فرساد خلیلی، محقق حوزه ترنس جندریسم در این نشست که به همت انجمن جامعه شناسی ایران برگزار شد اعلام کرد که از هر 100 هزار نفر زن و هر 30 هزار مرد یکی خواهان دگرگونی جنسیتی است.
الهه فرساد در خصوص نابرابری جنسیتی برای ترنس‌ها گفت: خاستگاه نابرابری جنسیتی ترنس‌ها، در جامعه است زیرا شرایط و وضعیتی در جامعه حکمفرماست که بسیاری از ترنس‌ها پس از ابراز وجود، برچسب و انگ می‌خورند و برای استفاده از امکانات جامعه محروم می‌مانند زیرا این افراد در جامعه ما نامتعارف شناخته می‌شوند و حتی انگ انحراف جنسی به آنان زده می‌شود.
این محقق حوزه ترنس جندریسم ادامه داد: بسیاری از ترنس‌ها متاسفانه از کانون خانواده و جامعه طرد می‌شوند زیرا در کشور ما هنوز خانواده ها با این موضوع آشنایی ندارند و در مرحله اول از راه انکار این موضوع وارد می‌شوند و به فرزند تلقین می‌کنند که تو اشتباه می‌کنی و اختلال جنسیتی نداری. در مرحله دوم خانواده‌ها، اختلال روانی و اختلال هویت جنسی فرزند خود را ناشی از استفاده از فیلم ها و کتاب های غیر اخلاقی می‌دانند بنابراین از راه قهرآمیز، توهین، تحقیر و طرد از خانواده وارد می‌شوند.
وی ادامه داد: اکثریت ترنس‌ها دچار سردرگرمی هویتی هستند و از چیزی که هستند و از بدن خود، بیزارند. اکثر ترنس ها احساس گناهکار بودن دارند و شاهد انواع مزاحمت های خیابانی هستند. همچنین برخورد پلیس با این افراد نامناسب است.
فرساد یادآور شد: بسیاری از این افراد شغل مناسب و پایداری ندارند و حتی در صورتی که شغلی داشته باشند اگر کارفرما متوجه اختلال روانی این افراد شود یا از آنها سوءاستفاده می‌کند یا پیشنهادهای غیراخلاقی به آنها می‌دهد و یا آنها را از کار اخراج می‌کند. بر همین اساس ترنس‌ها به انزوا کشیده می‌شوند زیرا نهادهای دولتی نیز از آنها حمایت نمی‌کنند.
وی یادآور شد: هزینه عمل تغییر جنسیت ترنس ها بسیار بالاست در حالی که سازمان بهزیستی کشور تنها 4 یا 5 میلیون تومان به آنها اختصاص می‌دهد.
این محقق حوزه جندریسم با انتقاد از رسانه ملی در آگاهی بخشی به مردم گفت: بسیاری از خانواده‌ها نسبت به این اختلال روانی آگاهی و آشنایی ندارند زیرا رسانه ملی و مطبوعات کشور که وظیفه آگاهی بخشی و اطلاع رسانی به مردم را دارند به این حوزه ورود پیدا نمی‌کنند و حتی فیلم و تئاتری برای شناخت این افراد ساخته نمی‌شوند. به عنوان نمونه در فیلم «قلاده های طلا» از ترنس برای نشان دادن دشمنان نظام استفاده می‌کنند و یا حتی در فیلم «آیینه های روبرو» بازیگر به یک جمله «من ترنس هستم» اکتفا می‌کند.
وی افزود: مدارس کشور که در تربیت و پرورش کودکان نقش اساسی دارد به موضوع اختلال روانی ترنس وارد نمی‌شود. این اتفاق مشابه تابویی است که برای بیماری HIV وجود داشت و سال‌ها این موضوع پنهان می ماند در حالی که تعداد افراد ترنس روز به روز در حال افزایش است. وی افزود: از هر 100 هزار نفر زن و هر 30 هزار مرد بزرگسال یک نفر خواهان دگرگونی جنسیتی است.
- توضیحات
- زیر مجموعه: گزارش نشست ها
- دسته: گزارش نشست گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت
- آخرین به روز رسانی در 23 بهمن 1394
نشست علمی و تخصصی شهر و سلامت جنسی از سلسله نشست های فرهنگ شهر ما روز یکشنبه یک شهریور94 با حضور شیرین احمدنیا، عضو هیئت عملی دانشگاه علامه طباطبایی، علی آذین، عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی و دکتر اسماعیل غلامی‌پور برگزار شد.
دکتر سیدعلی آذین، عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی با ابراز خوشحالی خود از برگزاری این نشست و نگاه علمی به موضوع جنسیت گفت: وقتی پوستر همایش را در بوستان شفق دیدم، بسیار خوشحال شدم. عده ای سال ها خون دل خوردند تا چنین همایش علمی بتواند شکل بگیرد و تریبونی پیدا کند و در جامعه مطرح شود. متاسفانه در سال های گذشته حتی بسیاری از افرادی که در این زمینه تخصص دارند از حضور و بیان دیدگاه هایشان سر باز می‌زدند چرا که برچسب غرب زدگی و اباحه گری بر آنها می خورد و هزینه هایی را متحمل می‌شدند.
جنسینگی مسئله ای بسیار فراتر از تجدید نسل است
این استاد دانشگاه با بیان اینکه فرهنگستان لغت برای واژهsexualityکلمه جنسینگی را معرفی کرده است، افزود: باید جنسینگی را خوب بشناسیم و به حقوق مرتبط با آن احترام بگذاریم. جنسینگی به عنوان یکی از جنبه های مهم زندگی بشر مفهومی است که درباره جنسیت، هویت، نقش و جهت گیری جنسی و تحریکات و تمایلات جنسی و صمیمیت و باروری است و مسئله ای بسیار فراتر از تجدید نسل است. در واقع از صبح تا شب کمتر جنبه ای می‌توانیم بیابیم که با جنسینگی در ارتباط نباشد.
دکتر آذین با اشاره به اینکه آسیب‌ها، مسائل و دغدغه های جهانی دور از اتفاق های ایران نیست افزود: امسال برای روز جهانی سلامت جنسی شعار «سلامت جنسی برای جامعه عادلانه تر» انتخاب شده است و باید بدانیم که سلامت جنسی مفهومی برای همه آدم ها در همه سنین و حتی برای افراد معلول ذهنی و حرکتی است که همه در آن حقوقی دارند.
وی افزود: امروز با توجه به کمبود پژوهش ها در این موضوع نمی دانیم دقیقا در چه وضعیتی قرار داریم، آیا با یک بحران روبه رو هستیم؟ وضعیت شهرستان ها به چه صورت است؟ اینها پرسش هایی است که باید به آن پاسخ گفت.
رابطه تفکر انتقادی با آسیب های جنسی در جامعه
دکتر آذین با اشاره به صنعت میلیاردی مرتبط با محصولات و عمل های زیبایی در جهان گفت: برخی فکر می کنند این سریال ها و تبلیغ هایی که در شبکه های ماهواره‌ای است مخصوص کشور ما ساخته شده است؛ در حالی که اینگونه نیست؛ این تبلیغ ها و سریال ها در همه کشورها حتی گسترده تر پخش می‌شود اما مسئله اینجاست که نبود روحیه و تفکر انتقادی در شهروند ایرانی باعث می‌شود که با تبلیغ بپذیرد که با استفاده چند ماهه از یک دمپایی قدش بلند می‌شود و یا با مصرف چند قرص لاغر می‌شود.
انسان های ناتوان و نادان تحت تاثیر تبلیغات دروغ
وی افزود: این صنعت میلیاردی هر روز این پیام را به جامعه می دهد که شما کمبود دارید و دچار نقص هستید و افرادی که ساده ترین آگاهی را از تکنیک های تصمیم گیری و مهارت های زیستن و سلامت جنسی ندارند همواره تحت تاثیر این تبلیغات قرار می‌گیرند.
مسئولان ضرورت آموزش سلامت جنسی را دریابند
در ادامه این نشست دکتر شیرین احمدنیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: با سبک های نوین زندگی جنسینه امروز تغییر کرده و به رسمیت شناختن این تحولات از ضروریات است و مسئولان باید به سلامت جنسی خانواده ها توجه ویژه داشته باشند.
وی با اشاره به آسیب های موجود در جامعه تصریح کرد: افزایش سن ازدواج و به دنبال آن فاصله دوران بلوغ تا ازدواج و مسائل دیگر موجب شده تا شاهد شیوع رفتارهای پرخطر باشیم، یکی از مسائل افزایش انتقال ایدز از راه جنسی است که با آموزش های صحیح می‌تواند بهبود یابد.
خانواده، مدرسه و دانشگاه در آموزش سلامت جنسی ناکارآمد عمل کرده‌اند
دکتر احمدنیا تصریح کرد: اما پرسش اینجاست که این آموزش در کجا باید اتفاق بیافتد. در وهله نخست خانواده است که می‌تواند به کودکان آموزش دهد اما خود خانواده نیازمند آموزش است. آموزش و پرورش و آموزش عالی نیز دو نهاد دیگری هستند که می‌توانند آموزش سلامت جنسی را پیگری کنند اما امروز با مقاومت این نهادها روبه رو هستیم. در حالی که این آموزش‌ها سال هاست در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در حال انجام است.
اطلاعات در زمینه مسائل جنسی از مجرای نادرست به کودکان منتقل می‌شود
وی افزود: وقتی مجرای اصلی آموزش سلامت جنسی کار خود را انجام ندهد، مجراها و منابع دیگر عمل می‌کنند و بدترین اطلاعات را در سن پایین و به شکل غلط در اختیار کودکان قرار می‌دهند که به همین دلیل دچار آسیب های اجتماعی مختلف می‌شویم.
دکتر احمدنیا با بیان اینکه تا زمانیکه غفلت عمومی در این زمینه داریم آسیب ها مرتبط با آن پر رنگ خواهد بود افزود: آمارها نشان می‌دهد درصد قابل توجهی از طلاق ها ناشی از مشکلات جنسی است که می توان با آموزش درست جلوی آن را گرفت.
چرا میزان طلاق در جامعه کم است!؟
همچنین دکتر اسماعیل غلامی پور دیگر سخنران این نشست گفت: با توجه به آمارهایی که از نارضایتی های مختلف از جمله نارضایتی جنسی در روابط زن و مرد وجود دارد باید درباره طلاق پرسش را متفاوت از عادت همیشگی مطرح کنیم و بپرسیم «چرا میزان طلاق در جامعه کم است؟».
وی با اشاره به پژوهش هایی که نارضایتی در خانواده ها را نشان می‌دهد، افزود:اگر عقلانیت را در ازدواج و زندگی‌ها افزایش ندهیم، با بالا رفتن سرانه درآمد و رفع نیاز مالی زن از مرد و تمکن مالی مرد میزان طلاق بالا می رود چرا که بسیاری با وجود نارضایتی فقط به دلایل نیاز مالی به زندگی مشترک ادامه می‌دهند.
دکتر غلامی‌پور با اشاره به عنوان نشست «شهر و سلامتی جنسی» تصریح کرد: نیازمند برگزاری چنین نشست‌هایی هستیم اما باید توجه کنیم که بهداشت جنسی فقط یک مسئله شهری و خاص کلان شهر تهران نیست بلکه پژوهش ها نشان می‌دهند که با توجه به گسترده شدن و سهولت ارتباطات امروز در روستاها نیز با آسیب های مسائل جنسی مواجه هستیم.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه گاهی اخلاق جنسی را برخی سیاسی می‌کنند، افزود: هر وقت مسئله ای سیاسی شود برخورد عقلانی و علمی با موضوع از بین می رود، البته برگزاری چنین نشستی نشان از این دارد که این برداشت در حال تغییر است.
در ابتدای این نشست فیلم مستند «یک پیشنهاد ساده» ساخته یاسر عرب درباره اهمیت سلامت جنسی و آسیب های جامعه ایران برای حاضران پخش شد.
لازم به ذکر است که این نشست علمی و تخصصی شهر و سلامت جنسی به همت مرکز مطالعات سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و انجمن جامعه شناسی ایران در فرهنگسرای شفق با حضور مدیران فرهنگی و دانشجویان برگزار شد.
دومین برنامه سلسله نشست‌های فرهنگ شهر ما با موضوع شهر و چالش خشم برگزار خواهد شد.
منبع: سایتفرهنگ و هنر (رسانه خبری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران)، یک شهریورماه 1394
اخبار مرتبط:
- فرهنگ و هنر؛ گزارش تصویری نشست علمی و تخصصی «شهر و سلامت جنسی»
- مهرخانه؛ نتایج یک پژوهش درباره رفتارهای جنسی زنان و مردان ایرانی/ فانتزی سازی رسانه ای از رابطه زناشویی(1شهریور 94)
- توضیحات
- زیر مجموعه: گزارش نشست ها
- دسته: گزارش نشست گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت
- آخرین به روز رسانی در 23 بهمن 1394