نشست گفتگوی بین نسلی با حضور جامعه شناسان استان در تاریخ پانزدهم آذرماه 1402 و در سالن اجتماعات دانشگاه علمی کاربردی-واحد جهاد دانشگاهی استان، برگزار گردید.

نشست با سخنرانی دکتر سکندر امان الهی بهاروند آغاز گردید. دکتر امان الهی بهاروند ضمن تبریک روز علوم اجتماعی به تاریخچه شکل گیری جامعه شناسی و اهمیت پژوهش های کاربردی و تحقیقات میدانی و نقش آنان در شکل گیری و استحکام این رشته اشاره کرد. وی از نسل جدید جامعه شناسان خواست که به جای نشستن و دست به تفسیر و تجزیه و تحلیل زدن، از آن چه که در قالب های مختلف از گذشته به دست ما رسیده تامل کنند و با انجام پژوهش های کاربردی آنان را عملا در معرض آزمون و نقد قرار دهند. دکتر امان الهی وقوع انقلاب صنعتی و پیشرفت اروپا را مرهون این نوع نگاه دانست. وی در پایان اشاره کرد که اگر در ایران به علوم اجتماعی توجه می شد، خیلی از مسائل و مشکلاتی را که الان با آن مواجه هستیم را نخواهیم داشت.

در ادامه نشست دکتر حسن اسماعیل زاده مدیر دفتر انجمن جامعه شناسی استان با گرامیداشت یاد دکتر صدیقی به نقش وی در معرفی و توسعه جامعه شناسی به عنوان یک رشته دانشگاهی اشاره کرد. وی در ادامه به برخی از مهم ترین پیامدها و فواید داشتن نگرش جامعه شناسانه نسبت به پدیده های اجتماعی اشاره کرد. شکل گیری تفکر انتقادی و قدرت نقد پدیده‌ها، قدرت شناخت روابط بین پدیده‌ها، دوری از جزم اندیشی و دگماتیسم، استفاده از نتایج پژوهش های علوم دیگر و استفاده از آن ها در تبیین پیچیده های اجتماعی، پیش گیری از تقلیل گرایی و تبیین های تک عاملی و... از مهم ترین مواردی بودند که وی به آن ها اشاره کرد.

دکتر اسماعیل زاده در بخش دیگری از سخنان خود به مهم ترین اهداف انجمن جامعه شناسی: نهادینه کردن نگرش علمی به پدیده‌های اجتماعی، تقویت تعامل و گفتگوی بین کنشگران اجتماعی و فراهم آوردن بسترهای لازم برای استفاده از دانش جامعه-شناسی در حل مسائل اجتماعی و حفظ میراث انجمن، اشاره کرد. وی در پایان سخنان خود به برخی از مهم ترین فعالیت های انجام شده توسط انجمن جامعه شناسی استان که در یک سال گذشته در راستای دست یابی به اهداف فوق صورت گرفته، اشاره کرد. برگزاری نشست‌های تخصصی وکلاس های کارگاهی با اداره کل آموزش و پرورش استان، دانشگاه فرهنگیان، اداره کل میراث فرهنگی وگردشگری، جهاد دانشگاهی، دانشگاه علمی کاربردی، کمیته امداد، نیروی انتظامی، همکاری در برگزاری همایش ملی مسائل اجتماعی ایران چالش‌ها و راهکارها، اختصاص یک شماره از فصلنامه علمی - تخصصی دانش انتظامی به انجمن جامعه‌شناسی استان، ارتباط با انجمن‌های علمی مثل: انجمن علمی معلمان علوم اجتماعی، انجمن علمی معلمان ادبیات کشور، همکاری با تشکل‌های مدنی و برگزاری نشست های مستمر و مداوم با آن هاها و تعامل با مدیران اجرایی دستگاه های مختلف از مهم ترین فعالیت های انجمن در یک سال گدشته بودند.

دکتر اسد عبالهی سخنران بعدی نشست بود. وی اولین مدیر دفتر انجمن جامعه شناسی در استان است. فعالیت های صوردت گرفته و روند شکل گیری انجمن در استان و مشکلاتی که در آغاز با آنها مواجه بودند، از مواردی بود که ور به آ ها اشاره کرد.

قدرت اله بازگیر و دکتر فرهاد طهماسبی از دیگر سخنرانان بودند که به عنوان کنشگران اجتماعی و جامعه شناسان نسل دوم که در دو دهه اخیر از فعالان انجمن نیز بودند، به ارائه نطرات خود پرداختند. مریم کرمی عضو شورای مدیریت انجمن و دکتر مریم ملکی صادقی از اعضای فعال انجمن سخنرانان دیگر نشست بودند.

دکتر مجتبی ترکارانی مدیر دوره ه قبل انجمن و از اعضای فعال انجمن سخنران بعدی بودند. دکتر ترکارانی ابتدا روز علوم اجتماعی را به همه دوستان حاضر در جلسه و همه کسانی که در جمع ما نیستند و بزرگانی نیزکه ازجمع ما کوچ کرده اند تبریک گفت. وی گفت: گرچه وضع جامعه و جامعه شناسی خوب نیست و جامعه شناس بودن در این زمانه عسرت کار دشواری است و می تواند حامل هزینه های اجتماعی و فردی زیادی باشد که تحملش برای هرکسی آسان نیست، ولی این روز را بهانه ای برای جمع شدن جامعه شناسان از نسل های مختلفی کرده ایم تا در مورد وضعیت خودمان و شرایط و افق های نسل های مختلف جامعه شناسی بیاندیشیم و باهم به گفتگو کنیم. اول این که: جامعه شناسی در ایران امروز برای داشتن تاثیر گذاری بیشتر نیاز دارد در چهار وظیفه زیر ایفای نقش کند. نقش اول: توصیف واقعیت است. یعنی جامعه شناس بتواند بدون ارزش داوری واقعیت را به خوبی توصیف کند و اینجا مرام پوزیتویستی لازم است ولی کافی نیست. در مرحله دوم: باید بتواند این واقعیت را تفسیر و تبیین نماید و علیت های متکثر واقعیت مورد مطالعه را روشن نماید. در مرحله سوم: جامعه شناس باید نگاه انتقادی به پدیده ها داشته و ارزیابی علمی و اخلاقی و انسانی خود را لحاظ نماید و وظیفه خود را صرفا توصیف و تبیین واقعیت و ارایه چند راهکار بی خاصیت به حکمرانان نداند، بلکه از واقعیت موجود نیز انتقاد کند و نگاه انتقادی اش هم معطوف به جامعه و هم قدرت باشد.در عین حال که نقدش به جامعه و مردم باید همدلانه باشد ولی نقدش به دولت و قدرت نیز مسئولانه باشد تا با ارایه راهکارهای انتزاعی و تخیلی جامعه و قدرت را دچار بحران نکند. در مرحله پایانی: باید جامعه شناس بعد از توصیف و تبیین و انتقاد خود نیز در ساختن جامعه مشارکت داشته باشد و این ساختن هم به مثابه یک جامعه شناس و هم به مثابه یک شهروند مدنی باشد. به عبارتی جامعه شناس نمی تواند هرروز در مورد مشارکت اجتماعی و شهروندی صحبت کند ولی خود در ساختن جامعه و مشارکت اجتماعی نقشی نداشته باشد و حتی قائل به مشارکت در ساختن نهادهای اجتماعی بخصوص نهادهای علمی و اجتماعی نباشد.

دکتر ترکارانی در ادامه گفت: در قسمت دوم از صحبت ها مایلم به دسته بندی که از نسل های مختلف تحصیل کردگان علوم اجتماعی از دهه 40به این سو در لرستان داشته ام اشاره کنم. لازم به ذکر است که این دسته بندی بر مبنای بررسی آثار و فعالیت-های این افراد در چند دهه اخیر بوده و قرار است در مقاله ای تحلیلی بدانها بیشتر پرداخته شود. دسته اول: بیشتر به کارهای مردم-شناسی و تاریخی در مورد لرستان و جامعه ایلی و عشایری پرداخته و علوم اجتماعی مورد مطالعه آنها قرابت زیادی با تاریخ و مردم شناسی داشته و بار هویتی دارد. تحقیقات آنها بیشتر میدانی و به روش کیفی بوده و خودشان شخصا در میدان تحقیق داده های لازم را جمع آوری کرده و زبان آن ها بیشتر تجربی و توصیفی بوده و خود را درگیر نظریات و ادبیات نظری نمی کردند. این نسل ازاواخر دهه 40تا اواخر دهه 60 را در برمی‌گیرند. دسته دوم: که از دهه 70شروع می شود از نگاه مردم شناسی و حتی تاریخی فاصله گرفته و متاثر از نگاه جامعه شناسی و بیشتر کارگردگرای ساختاری به تحولات جامعه شناسی لرستان نگاه می کنند و زبان آنها نسبت به دسته اول بیشتر بار مفهومی و نظری پیدا کرده و کارهای آن ها مبتنی بر روش های پیمایشی و پوزیتویستی می باشد.ا ین دسته غالبا در نقش های مختلف مانند بورکرات دولتی و مدرس دانشگاه و محقق آزاد و حتی روشنفکر عمل می کنند و بیشتر از آن که بدنبال توصیف و تحلیل جامعه ایلی باشند به دنبال تحلیل جامعه شهری و روستایی در حال گذار لرستان هستند.

دسته سوم: که از اوایل دهه 90 شروع شده نگاه عام تری به علوم اجتماعی دارد و تا حدی نقاد مدرنیته است و باور دارد که مدرنیته سهم مناسب و شایسته ما را نداده ولی هویت ما را تضعیف کرده است. این نسل نگاه نظری و بین رشته ای تری و حتی پست مدرن دارد وسوژه لرستان در ذیل مطالعات عام ملی و جهانی برایش معنادار است و به جای تحقیقات تجربی بیشتر تحلیل-هایش انتزاعی و مفهومی تر است. این نسل شوربختانه با تمام استعداد و توانایی اش کمتر مجال حضور در دانشگاه یا دولت را داشته و بنابراین مجبور است بیشتر در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی با انجمن های علمی و اجتماعات علمی غیر رسمی و به عبارتی پارا اکادمیا فعالیت علمی و مدنی داشته باشد. وی در پایان گفت: امیدوارم بتوان در فرصتی بهتر صورت‌بندی بهتری از این تحلیل نسلی در جامعه شناسی لرستان ارایه داد و ما شاهد گفتگوی موثری بین این نسل ها در جامعه شناسی لرستان باشیم.

دکتر امین روشن پور و دکتر مسعود زمانی مقدم از اعضای جوان وفعال انجمن سخنرانان پایانی نشست بودند که به ارائه نظرات و دیدگاه های خود پرداختند.

 

 

• < قبلی
• بعدی >