پنجمین نشست گروه جامعه شناسی اقتصادی در تاریخ چهارم خردادماه 93 با حضور دکتر علی اصغر سعیدی و با موضوع رویکرد تحلیل شبکه در جامعه شناسی اقتصادی و شرحی از پایان نامه دکتر علی نژاد با عنوان «تبیین جامعه شناختی کنش اقتصادی آذری زبان ها با تاکید بر موفقیت دریانی ها در بخش سوپرمارکت و فروشگاه های زنجیره ای» برگزار گردید.
علی نژاد هدف خود را از اجرای این طرح توجه به مسئله اجتماعی و تحلیل امر اقتصادی به مثابه امر اجتماعی عنوان کرد. در این طرح از رهیافت تحلیل شبکه و تکنیک گراند تئوری استفاده شده است و مکانیسم عمل شبکه ای جامعه هدف مورد توجه قرار گرفته است. در این مسیر و برای رسیدن به هدف مطلوب به دو امر مکانیسم عملکرد شبکه ای و نیز استراتژی های عملکرد شبکهای توجه شده است.
آنچه در این تحقیق برجسته میشود نوع نگاه متفاوت محقق به مسئله است، چرا که او از نگاه مکتب اتریش به طور خاص شومپیتر و هایک که زمینههای شکلگیری امر اقتصاد را مهم میدانند و نیز رویکرد انسان کارآفرین یا همان انسان اقتصادی پارتو تاکید کرده و معتقد است که انسان توانایی ترکیب منابع را جهت تجمیع سرمایههای مختلف خود دارا است.
آنچه در رویکرد شبکه باید مورد توجه قرار گیرد حک شدگی گرانووتر است که به نوعی مانیفست جامعه شناسی اقتصادی را نیز شامل میشود؛ و به دنبال توضیح این مسئله است که چگونه کنشهای اقتصادی در درون شبکه ای از مناسبات اجتماعی حک و یا تثبیت میشوند.
آنچه در شکل گیری شبکه های اقتصادی مهم است وجود هر دو نوع پیوند ضعیف ( سرمایه اجتماعی درون گروهی و برون گروهی) و پیوندهای قوی( پیوندهای عاطفی و خانوادگی و... که عواطف بر محورهای عقلانی غلبه دارد) است.
در این نوع شبکه های اقتصادی همانند دریانی ها در آنچه آنان را به مثابه گروهی متحد نشان داده و تقویت میکند در ابتدا وجود پیوندهای قوی و سپس پیوندهای ضعیف است تا بتوانند فعالیت های اقتصادی خود را گسترش دهند و بر محور مشتری مداری پیش بروند.
به واقع آنچه در این دو سطح از پیوند حائز اهمیت است وجود و قدرت پیوندهای ضعیف است، زیرا امکان گسترش شبکه را ایجاد میکند؛ از سویی باید به نقش میانجی های تحلیل شبکه نیز توجه کرد، که در این طرح میتوان از مغارهداران قدیمی تر که در ابتدای فعالیت تازه کاران با اعتبار خود امکان رونق گرفتن و ارتباط آنان با توزیع کنندگان و همچنین تولیدکنندگان قدیمی را فراهم میآورند، یاد کرد؛ چرا که این میانجی های تحلیل شبکه در سطح قدرت پیوندهای ضعیف عمل میکنند.
در ادامه جلسه دکتر علی اصغر سعیدی افزود: متاسفانه یکی از مهمترین ضعفهای حوزه جامعه شناسی اقتصادی عدم وجود نظریات جدید در این حوزه است و از سویی بر این نکته باید تاکید کرد که بنابر اعتقاد گرانووتر هنوز جوامعی هستند که در آنها حک شدگی وجود دارد. نظام سرمایه داری کنشها را حک شده کرده و انتظار میرفت پس از آن این حک شدگی کمی منفک شود در حالیکه هنوز حک شدگی وجود دارد.
وی گفت: از رویکرد شبکه و سازمان میتوان برای شناخت موقعیت بنگاه ها استفاده کرد، چرا که مسائل جامعه اقتصادی به پدیده اقتصادی در جزء می پردازد.