یاسر رستگار*

کارگاه «مساله یابی مشارکتی» به عنوان بخشی از طرح ملی گفتگوی خانواده با حضور کارشناسان دولتی، فعالان سازمانهای مردم نهاد، پژوهشگران دانشگاهی و خبرنگاران و روزنامه نگاران فعال در شهر بندرعباس طی روزهای چهارشنبه و پنج شنبه 4 و 5 مهرماه 97 در سالن جلسات دفتر امور بانوان و خانواده استانداری هرمزگان برگزار شد.

مجموعه تمهیدات و فعالیت های انجام گرفته دفتر انجمن جامعه شناسی هرمزگان جهت اجرای کارگاه مذکور در سه گام قابل توصیف است:

گام اول: شناسایی کارشناسان و مطلعین میدانی و فعالان حوزه مسائل اجتماعی در هرمزگان

برای شناسایی این افراد با تکیه بر سرمایه اجتماعی که در بندرعباس داشتیم با کارشناسان مورد نظری که از قبل می شناختیم تماس گرفته و به صورت پرسان پرسان، سایر افراد نیز توسط همین مطلعین معرفی شدند. یکی از مطلعین کلیدی در این ماجرا، مسئول سمن های استانداری بود که اشراف اطلاعاتی خوبی بر فعالان این عرصه داشت و با کمک ایشان سعی کردیم توانمندترین و فعالترین ها را انتخاب کنیم.

مهمترین تلاش صورت گرفته در این مرحله، استقرار فرایندهای اعتمادساز بود چرا که غالب این افراد نسبت به عمده فعالیت های صورت گرفته بدبین بوده و نسبت به فعالیت ما نیز تردید داشتند. لذا در این گام شخصا و به شکل حضوری و یا تلفنی با تک تک این افراد گفتگو کرده و طی گفتگوهای اقناعی موافقت ایشان را جهت همراهی در این مسیر جلب کردم.

گام دوم: تهیه تجهیزات و ملزومات اجرایی کارگاه

با توجه به مدل برگزاری کارگاه در قالب بازی- فعالیت، انتخاب یک سالن مناسب و تهیه تجهیزات لازم، گام دوم جهت اجرای هر چه بهتر کارگاه بود. دفتر امور بانوان سالن مناسبی در اختیار داشتند که با همراهی مدیر دفتر بانوان و خانواده، هماهنگی ها در اسرع وقت انجام گرفت. در ادامه چاپ کارتها، خرید لوازم التحریر و سایر ابزار مورد نیاز حدودا یک هفته تا ده روز زمان برد و تلاش شد با نهایت دقت و تمرکز این کار انجام گیرد.

گام سوم: برگزاری کارگاه و اجرای پروتکل

مهمترین و اساسی ترین بخش کارگاه به محتوای کارگاه مربوط بود. در این راستا پروتکل تدوین شده در نشست های مشترک دفاتر استانی انجمن در شیراز و تهران، بارها و بارها بازخوانی شده و ابهامات و اشکالات احتمالی با طرح آن در گروه مجازی دفاتر دانشگاهی انجمن و همفکری آنان مرتفع شد. اما این همه کار نبود چرا که هرچه به روزهای منتهی به کارگاه نزدیک می شد، هماهنگی ها پیچیده تر و مسائل غیرقابل پیش-­ بینی بیشتر اتفاق می افتاد. بخش اعظم سختی کار به هماهنگی کارشناسان دولتی جهت حضور آنان مربوط می شد؛ بویژه ارسال نامه به نهادهای دولتی و گرفتن مجوز طاقت فرسا بود و خوشبختانه با پیگیری ها و سماجت هایی که داشتم حداکثر نفرات مورد نظر در کارگاه حضور پیدا کردند.

در نهایت کارگاه طی روزهای چهارشنبه و پنج شنبه، 4 و 5 مهرماه و در دو نوبت –هر نوبت 16 نفر- با حضور مجموعا 32 نفر از کارشناسان دولتی و غیردولتی حوزه مسائل اجتماعی خانواده برگزار شد. چینش افراد به گونه ای بود که طی هر دو روز ترکیب کارشناسان دانشگاهی و فعالان مدنی و روزنامه نگاران در آن رعایت شده باشد. در نهایت طی این دو روز محتوای کارگاه به صورت مشارکتی تسهیل گری شد و ارزیابی مهمترین مسائل اجتماعی در حوزه خانواده انجام گرفت.

فعالیت های جمعی اجرا شده در کارگاه به این ترتیب است: 1- مرور کارت های مسائل اجتماعی و ارزیابی اهمیت آن به صورت فردی و گروهی،

2- انتخاب یک مساله محوری و ترسیم درخت مشکلات برای شناخت مسائل اجتماعی در قالب زنجیره روابط علی معلولی 3- نقد و تحلیل اقدامات و سیاست های انجام گرفته جهت مدیریت مسئله توسط نهادهای دولتی و غیردولتی، 4- آشنایی با دو وجه عینی و ذهنی مسئله اجتماعی و تمرین این کار بر روی مسائل منتخب هر گروه، 5- مرور و خوانش جمعی مطالبی با محتوای جامعه شناختی به منظور آشنایی با تخیل جامعه شناختی.

بدین منظور افراد در قالب گروه های سه و چهار نفره تقسیم شده و فعالیت های مذکور را تمرین کرده و در ادامه هر یک از گروه ها به ارائه خلاصه ای از دیدگاه های خود در بخش های مختلف برای سایرین پرداختند. جمع بندی کارگاه، پس از تمرین و مرور مهارت های نقادی، به نقد و ارزیابی فعالیت سایر گروه ها مربوط بود و اعضا تلاش کردند با مشارکت فعالانه به اصلاح و ارتقای دستاوردهای گروهی خود بپردازند. در ادامه با مرور بر سئوالات اولیه ای که در ابتدای کارگاه مطرح کرده بودند به بسیاری از سئوالات با کمک و همفکری حاضرین در جلسه پاسخ داده شد وکارگاهی پرنشاط، پرانرژی و اموزنده در کنار دوستان کارشناس تجربه شد.

*مدیر دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی ایران در هرمزگان (تهیه گزارش)

 

• < قبلی