نازمحمد اونق*

گزارش فاز اول: برگزاری کارگاه مساله یابی مشارکتی نهاد خانواده

مقدمه

این گزارش در دو بخش اصلی پیشینه برگزاری این رویداد برای تسهیلگر و اقدامات اجرایی مربوط به برگزاری این کارگاه قابل تقسیم می باشد.

1- پیشینه رویداد برای تسهیلگر

شاید پیشینه بحث مشارکت نمایندگان دفاتر استانی انجمن جامعه شناسی در طرح جاری به نشست دبیران دفاتر استانی در کنار مراسم بزرگداشت سرکار خانم دکتر هما زنجانی زاده در مورخه 26 مهر 1396 در دانشگاه فردوسی مشهد و به میزبانی دفتر انجمن جامعه شناسی در استان خراسان رضوی ارتباط داشته باشد. چرا که این نشست فرصتی را برای تلاقی دغدغه های نمایندگان دفاترانجمن بوده است

که عمدتا عبارت بودند از :عدم توجه و حمایت دفتر مرکزی انجمن از دفاتر و مشارکت ندادن این دفاتر در برنامه های دوره ای انجمن بود. این امر با یکی از دغدغه های دکتر زند رضوی ، مسئول کمیته دفاتر انجمن ، در زمینه گذار از دانشگاهای گلخانه ای و گام برداشتن به سوی جامعه شناسی مردم مدار هم نوا شده بود.

گفتگوهای شکل گرفته در طول این برنامه (لابی تالار، رستوران، جلسه بعدالظهر و نشست شکل گرفته در هتل) و همچنین مشارکت دوستان در بازدید از مناطق آسیب دیده از زلزله کرمانشاه کمک شایانی در شناخت اعضا نسبت به توانمندیهای یکدیگر کرد و زمینه را برای یک مشارکت گسترده تر مهیا نمود. بطوریکه پس از آنکه مدیر کمیته دفاتر در مورخه 13 خرداد 1397 فراخوان عمومی جهت مشارکت دفاتر در طرح حاضر ( طرح گفتگوی ملی خانواده) را در گروه تلگرامی اعلان عمومی نمود، همکاران استقبال کردند.

هرچند که دغدغه نداشتن دفتر دفاتر در تعدادی از استان ها وجود داشت و به مرور زمان تلاش برای گسترش دفاتر در کلیه استان ها مجموعا به نتیجه رسید.

   شروع فعالیت طرح در خراسان شمالی با گفتگوی اولیه با مدیر کل بانوان و امور خانواده این استان (سرکار خانم یغمایی) آغاز شد. هرچند که هنوز قاللب کلی برگزاری و پیشرفت کار، حداقل هنوز در ذهن اینجانب شکل نگرفته بود .بالاخره پس از نشست اول تسهیلگران سطح یک در شیراز، در تابستان سال جاری بسیاری از ابهامات موجود مرتفع و پروتکل اجرایی اولیه تدوین و در نشست تهران تکمیل گردید.

2- اقدامات اجرایی جهت برگزاری کارگاه

پس از رفع نسبی ابهامات ذهنی بعد از برگزاری کارگاههای شیراز و تهران و نهایی شدن پروتکل اجرایی مرحله اول طرح ملی گفتگوی خانواده و همچنین توضیحات جناب دکتر زند و سرکار خانم قاسم زاده در گروه تلگرامی دفاتر استانی اقدامات اجرایی آغاز گردید.

- ابتدا پیگیری جهت معرفی اینجانب به عنوان مجری استانی طرح توسط اداره کل امور بانوان و خانواده استانداری به دانشگاه محل کار اینجانب (دانشگاه پیام نور خراسان شمالی) صورت گرفت که همگام با معرفی یکی از کارشناسان دفتر فوق جهت تسهیل مکاتبات و ارتباطات با دستگاهها بود. همچنین نشستی نیز با اعضای دفتر انجمن جهت همکاری تعدادی از آنها و همچنین بررسی پروتکل تهیه شده صورت گرفت.

-  مرحله بعد که طولانی ترین مرحله کار، نامه نگاری با دستگاههای مختلف جهت معرفی کارشناسان مرتبط و سازمانهای مردم نهاد مرتبط با حوزه خانواده، بود. در این مرحله لیستهای ارایه شده توسط اداره کل بهزیستی، کمیته امداد، ورزش و جوانان، دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری، آموزش و پرورش، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر، صدا و سیما و رسانه های خبری، سازمان تبلیغات اسلامی، تسهیلگرانی که قبلا با دفتر بانوان در طرح تاب آوری همکاری داشتند و همچنین لیست افراد دانشگاهی مرتبط و سازمانهای مردم نهادی که بصورت ثبت نشده فعالیت می کردند مورد بررسی و تعداد 55 نفر به عنوان تسهیلگر انتخاب و با همه آنها ابتدا بصورت تلفنی با کمک اعضای دفتر انجمن جهت شرکت در کارگاه ، مذاکره هایی صورت گرفت و بالاخره لیست نهایی به 42 نفر رسید و دعوت نامه ها پس از نهایی شدن تاریخ های برگزاری کارگاه برای این افراد بصورت اتوماسیون اداری و تلگرام ارسال و تماس مجدد جهت اعلام وصول صورت گرفت.

-  گام بعدی تهیه ملزومات برگزاری کارگاه، پرینت کارتها و جداول و طراحی و چاپ کارتهای شناسایی، خرید وسایل و مذاکره با رستورانها و تهیه جدول مقایسه قیمتها و تست کیفیت غذای رستورانهای منتخب، بازدید مکانهای معرفی شده جهت برگزاری کارگاه، سفارش بنر، تمرین پروتکل با دانشجویان و نصب بنر و انتقال ملزومات به مکان برگزاری یک روز قبل از برگزاری کارگاه.

- بالاخره در مورخه 26 مهر (پنج شنبه) طبق برنامه اعلام شده کارگاه مساله یابی از ساعت 8 لغایت 17 با مشارکت 21 نفر از تسهیلگران به شکل رضایت بخشی برگزار گردید. مراحل مختلف در نظر گرفته شده در پروتکل جهت شکل گیری تشخص فردی، گروهی و بحثهای درون گروهی و بین گروهی به اجرا گذاشته شد. با توجه به تنوع رشته ای و ناهمگونی فکری مشارکت کنندگان بحثهای طولانی در هر مرحله شکل می گرفت ولی متاسفانه به خاطر تعداد کم افراد از میان کارشناسان ادارات جهت کمک در بحثهای مربوط به برنامه های موجود در دستگاهها در زمینه مسائل مورد بحث، یافته ها خیلی دقیق به نظر نمی رسید و نیاز به تکمیل آن در بحثهای بین گروهی در گروه تلگرامی داشت.

- مسائلی که در بین 7 گروه سه نفره به عنوان مسائل اولویت دار خانواده در استان مورد بحث قرار گرفت عبارت بودند از: روابط فرا زناشویی، اختلافات خانوادگی، طلاق، بیکاری، اختلال شخصیت، زنان با همسران زندانی و فقر گسترده.

- جلسه دوم در مورخه 3 آبان 1397 در سالن اجتماعات دانشگاه پیام نور مرکز بجنورد طبق برنامه زمانی اعلام شده از ساعت 8:30 لغایت 17:30 با مشارکت 22 نفر از تسهیلگران و حضور مدیر کل بانوان و امور خانواده استان و سرپرست دانشگاه پیام نور خراسان شمالی برگزار گردید.

- مشکلی که در این کارگاه وجود داشت این بود که تعدادی از تسهیلگران طرح تاب آوری که برای جلسه 26 مهر دعوت شده بودند در این تاریخ حضور پیدا کردند و اثرات مثبت و منفی طرح قدیمی باعث نگرانی هایی در بین آنها شده بود و با توجه به اینکه آنها در طرح مذکور دوره 3 روزه تسهیلگری دیده بودند، این کارگاه برای آنها تازگی نداشت و در طول کارگاه علی رغم اینکه اینجانب سعی می کردم تا آنها نسبت به کارگاه قبلیشان حجاب جهل داشته باشند و نگاه و بینش جامعه شناختی تزریق گردد ولی متاسفانه این اثرات کاملا قابل حذف نبود و در کیفیت کارگاه تاثیرگزار بود. در دور دوم کارگاه نیز 6 گروه 3 نفره و یک گروه 4 نفره تشکیل شد و مسائل مورد بحث قرار گرفته عبارت بودند از: اثرات حاشیه نشینی در خانواده، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، اعتیاد اعضای خانوار، فقدان سواد رسانه ای، طلاق عاطفی، ازدواج نامناسب و خشونت بود. در این دوره با توجه به اینکه در تمامی گروهها یک نفر از کارشناسان اداری مرتبط حضور داشت بحثهای خوبی در زمینه سیاست ها و برنامه های دولت و چالشهای موجود و راهکارهای تقلیل این چالشها و شکل گیری پویش های اجتماعی مختلف صورت گرفت.

- آنچه که در طول برگزاری هر دو دوره وجود داشت نگرانی ها و سوالات متعدد در زمینه ادامه این طرح و نحوه برگزاری مرحله بعدی طرح و نحوه ورود در میان گروه های هدف بعدی در محله ها یا مدارس یا حوزه های دیگر بود.

* مجری طرح در خراسان شمالی (تهیه گزارش)

                                                      

 

• < قبلی