نشست «آسیب‌شناسی چالش‌های ازدواج در ایران» از سلسله نشست‌های تخصصی بررسی آسیب‌های اجتماعی با همکاری اداره کل بهزیستی استان گیلان٬ دفتر دانشگاهی انجمن علمی جامعه‌شناسی ایران در دانشگاه گیلان، معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه گیلان و انجمن های علمی دانشجویی دانشگاه گیلان، در تاریخ 29 آذرماه 1396 در تالار حکمت دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان برگزار شد.
دکتر عباداله رستمی (عضو هیئت علمی گروه حقوق و رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان)، دکتر هدا حلاج زاده(عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی) و دکتر محمدامین کنعانی (عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی) از جمله متخصصانی بودند که برای بررسی این موضوع در نشست به ایراد سخن پرداختند.
در ابتدای این جلسه دکتر رستمی گفت: متاسفانه متولی مشخصی برای امر ازدواج نداریم و در حقیقت نهادی که متولی مستقیم خانواده، ازدواج، نتایج طلاق و پی جویی این امور و پاسداری از قداست از آن باشد، وجود ندارد. ازدواج از حقوق بنیادین بشری است، در ماده ۵۱ منشوری که سال گذشته توسط ریاست جمهوری ابلاغ شد در مورد حق تشکیل و برخورداری از خانواده این چنین گفته شده است: حق شهروندان است که با رضایت کامل آزادانه و بدون هیچ گونه اجباری نسبت به ازدواج و تشکیل خانواده با قانون مربوطه اقدام نمایند.
وی ادامه داد: یکی از استان‌هایی که از حیث استواری روابط خانوادگی رتبه خوبی ندارد، استان گیلان است. حق ازدواج از حقوق بنیادین بشری است که در جامعه باید نهادینه شود. اگر ازدواج‌ها درست صورت گیرد و شناخت کامل قبل از ازدواج شکل بگیرد و اجباری نباشد شاید ما شاهد این آمار بالای طلاق نباشیم. با توجه به آسیب هایی که فضای مجازی به خانواده ها وارد می کند، روزی نیست که در دادگاه‌های خانواده شاهد این دسته از مشکلات نباشیم.
دکتر محمد امین کنعانی دیگر سخنران این نشست تخصصی بود. وی تاکید کرد: خانواده یک نهاد متحول اما پایدار است، اولین تغییراتی که در این زمینه به وجود آمد در تغییر شکل خانواده گسترده به هسته ای بود، به گونه‌ای که در قدیم خانواده ها به صورت گسترده بودند ولی امروزه به خانواده های هسته‌ای تبدیل شده‌اند. امر ازدواج در گذشته به مثابه یک قرارداد بود و در کشور‌های اروپایی همین امر به مثابه عشق یا ازدواج رمانتیک بود اما امروزه ازدواج نه یک قرارداد و نه یک عشق بلکه ازدواج نوعی دوستی و صمیمیت بین افراد تلقی می‌شود. بنابراین، ازدواج را می‌توان نوعی رابطه و وصل شدن دونفر به یک دیگر دانست که به واسطه اعتماد شکل می‌گیرد و جهت حمایت تداوم می‌یابد و با مشارکت با یکدیگر پایداری خود را حفظ می‌کند.
با توجه به انواع ازدواج هایی که وجود دارد می توان به این موارد اشاره کرد: ازدواج سفید (هم باشی)، ازدواج بنفش (ازدواج تراجنسی‌ها)، ازدواج صوری، ازدواج سنتی، سورورات (لویرات)، ازدواج مجدد، ازدواج عاشقانه، ازدواج کودکان و ازدواج غیابی از انواع ازدواج‌هایی هستند که مطرح بوده یا هستند. تاخیر در سن ازدواج چیزی است که امروزه به عنوان مشکل و چالش مطرح می‌شود، دو دسته از عوامل مانند عوامل جمعیتی و عوامل اقتصادی -فرهنگی - اجتماعی و… در این امر تاثیر گذار است. تنگناهای ازدواج به دلیل عدم تعدیل در نسبت‌های جنسی در سن ازدواج به وجود می‌آید. نسبت جنسی در گیلان ۱۰۵ است یعنی به ازای هر ۱۰۰ دختر، ۱۰۵ پسر به دنیا می‌آید و این یک الگو است که در همه جوامع توسعه یافته به کار می‌رود و این آمار نشان دهنده بالا بودن تعداد مردان نسبت به زنان است. تنگنای ازدواج تاثیر بسیار زیادی بر مجرد ماندن دختران دارد، این امر در دهه ۸۰ بیشتر متوجه دختران بود اما در حال حاضر متوجه پسران است. داستان زندگی جامعه ما از زمانی متحول شد و داستان جدیدی رقم خورد که نسل‌های سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۷۰ به دنیا آمدند نسلی که فرزندان سال ۳۵ تا ۴۵ هستند. این تغییرات حتی به فیلم‌های سینمایی هم مانند «شوکران» و فیلم‌های مناسبتی مانند «او یک فرشته بود» رسیده بود.
دکتر هدا حلاج زاده سخنران سوم نشست بود. او گفت: در گذشته ازدواج قرار بود یک تحکیم اقتصادی و اجتماعی را برای خانواده به ارمغان آورد و معمولا انتخاب‌هایی که اتفاق می‌افتاد به صورت جمعی بود. اما کم کم با مدرن شدن و تغییراتی که در جامعه ایجاد شد خانواده از شکل گسترده خارج شد و دیگر افراد برای رسیدن به شرایط ویژه خانوادگی ازدواج نمی‌کردند. آنچه که باید مهم باشد این است که بررسی کنیم تغییرات ایجاد شده متناسب با فرهنگ جامعه ما است یا خیر؟. در حال حاضر تمایل و تحمل خانواده‌ها نسبت به مجرد ماندن فرزندانشان افزایش پیدا کرده و اکنون همسرگزینی اصلا به شیوه جمع گرایی سابق اتفاق نمی‌افتد و به شیوه فرد گرایی است. تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که متناسب با فرهنگ و هنجار‌های خودمان برنامه ریزی‌هایی برای این چالش تعریف کنیم. نکته مهم و حائز اهمیت این است که ما در بررسی حوزه آسیب‌های اجتماعی به شدت فقیر هستیم.
این نشست با پرسش و پاسخ میان اساتید و دانشجویان پایان یافت.
- توضیحات
- زیر مجموعه: گزارش نشست ها
- دسته: گزارش نشست دفتر استانی گیلان
- آخرین به روز رسانی در 02 اسفند 1396