علم اجتماعی و مشخصاً جامعه شناسی بومی یا ایرانی با رویکردهای مختلف آن، عمدتاً به نظام یا منظومه های معرفتی که با بررسی روشمند توصیفی، تفسیری، تبیینی، توجیهی و انتقادی مسائل فرهنگی، اجتماعی، تاریخی، زبانی جامعه ایران با روش های خاص را موضوع مطالعه، تحقیق و نظریه پردازی خویش قرار داده باشد، اشاره دارد. بدیهی است که این دانش در شکل ایده آل خود برغم تعلقات سرزمینی، نسبتی ارگانیک نیز با جریان جهانی علم جامعه شناسی دارد. امکان تحقق چنین دانشی با مختصات ویژه هر چند مورد وفاق اکثریت جامعه شناسان و عالمان علوم اجتماعی ایرانی معاصر است اما فعلیت و تحقق آن در جامعه بستگی به تفسیر این علم دارد.

نشست تخصصی گفتمان جامعه شناسی بومی؛ امکان یا امتناع به مناسبت روز ملی علوم اجتماعی و بزرگداشت سالگرد استاد فقید دکتر محمد عبداللهی مورخ 1402/09/11 روز شنبه راس ساعت 9الی12ظهر در محل آمفی تئاتر دانشکده ادبیات و علوم انسانی برگزار گردید. در ابتدای جلسه پس از قرائت قرآن مجید توسط دانشجو آقای حسین ناظری و پخش سرود ملی، معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه ایلام (آقای دکتر تاب) ضمن خوشامدگویی به مدعوین ، روز ملی علوم اجتماعی را تبریک گفتند. سپس رئیس هیات مدیره انجمن جامعه شناسی دفتر دانشگاه ایلام ضمن تبریک هفته پژوهش و روز ملی علوم اجتماعی عنوان کردند که در این نشست ها بایستی به جایگاه و نقش علوم اجتماعی در جامعه بیشتر پرداخته شود. این نشست ها به تقویت هویت جمعی ما به عنوان عضوی از این رشته کمک بسزایی خواهد کرد. ایشان با اشاره به اینکه هرکسی که از علوم اجتماعی و به طور خاص جامعه شناسی صحبت می کند، آن را از منظر خویش تفسیر می کند؛ درک جهانی از جامعه شناسی را ناممکن دانست چرا که هر کدام براساس تجربیات زندگی مان درک متفاوتی از جامعه شناسی خواهیم داشت. دکتر رضایی نسب با اشاره به اینکه علوم اجتماعی به ما کمک می کند که واقعیت های اجتماعی اطرافمان را ببینیم و ما را حساس می کند که براساس دغدغه ها صحبت کنیم، مسئولیت پذیری علمی و اجتماعی داشته باشیم تا براین اساس بتوانیم جایگاه خود را هرچه بیشتر به عنوان یک دانش در کشور تثبیت کنیم. در راستای پاسخگویی به این دغدغه ها بویژه در قشر دانشجو، نشستی با عنوان جامعه شناسی بومی تدارک دیده ایم.

در ادامه دکتر نعمت الله فاضلی استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به سخنرانی خود در مورد موضوع جامعه شناسی بومی پرداختند. مفهوم بومی سازی پارادایمی علمی نیست بلکه یک گفتمان ایدئولوژی است و با انگاره علمی متفاوت است، پارادایمی به نام بومی نداریم و در مفهوم بومی سازی باید چند مفاهیم را از هم جدا کنیم (بومی شدن، بومی بودن، بومی نگری، بومی سازی). این جامعه شناس بیان داشتند که بومی سازی به مثابه یک سیاست و ایدئولوژی است و می خواهد در شیوه تفکر دخالت کند و تعیین کند که چگونه فکر کنیم اما مفهوم بومی شدن در مقابل بومی سازی است و ناظر به تطبیق عالم با بستر جغرافیایی و تاریخی خودش است. بومی شدن بر اندیشه های مانهایم که از پیشگامان شناخت است تکیه دارد. مانهایم دو چیز جدا می کند:1-در میان حقیقت. 2- در موقعیت. موقعیتی که بطور تدریجی و طبیعی برآمده است و تحقق می یابد. دکتر فاضلی ادامه دادند که علم فرمان نمی برد و تابع غرایز و امیال نیست بنابراین نمی توانیم علم را بومی سازی کنیم چرا که علم آیین نامه و قانون ندارد و هشدار سی رایت میلز این بود که بوروکراسی بر علم حاکم کردیم. ولی ما نمی توانیم برای فکر و علم دستورالعمل صادر کنیم علم متولد می شود اما تولید نمی شود. بومی نگری، دانش را در بستر اجتماعی، فرهنگی، زبان شناختی و... قرار می دهد، دانش پروژه نیست بلکه فرایند است و بومی نگری حساسیت است برای مواجهه با بومی سازی که به بومی سازان بگویم وقتی علم پویایی دارد نمی شود علم را بومی سازی کنیم؛ دانش محصول پیچیده ای از تعاملات امر جهانی و محلی است. بومی شدن مفهومی از تقلای انسان برای رشد و پویایی. بنابراین این جامعه شناس تایید نمودن که بومی سازی امکان ندارد اما بومی شدن ممکن است با این شرط که علم ماهیتاً موقعیت مند است. علم محصول تجربه یادگیری و شخصیت یادگیرنده است. یاد بگیریم که در عین حال متفاوت هستیم، در کنار هم باشیم. سپس در پایان نشست آقای دکتر فاضلی به سوالات چند تن از دانشجویان پاسخ دادند و در پایان جلسه از مدیران اسبق و سابق جامعه شناسی استان ایلام تقدیر به عمل آمد.

 

 

• < قبلی
• بعدی >