لیداهاتفی راد *

کارگاه هفتم در شهر یزد روز پنجشنبه 26 دی‌ماه 1398 از ساعت 8 صبح تا 4 عصر با حضور 34 نفر از افراد شرکت کننده در کارگاه‌های شش گانه و 2 نفر از تسهیل گران سطح دو که در برگزاری کارگاه‌های شش گانه همکاری داشتند، در کتابخانه دکتر جوادی برگزار شد.

با توجه به اینکه کارگاه هفتم به نوعی کارگاه تکمیلی شش کارگاه قبل بود؛ در هر یک از کارگاه‌های شش گانه، به شرکت کنندگان در مورد برگزاری کارگاه هفتم توضیح داده می‌شد و افرادی که داوطلب شرکت در این کارگاه بودند، نام نویسی می‌شدند. سپس با همکاری سازمان‌های مردم نهاد همکار، تاریخ و مکان برگزاری کارگاه هفتم به آن‌ها اطلاع رسانی شد و متقاضیان نهایی جهت شرکت در این کارگاه مشخص شدند.

جهت ایجاد نظم بیشتر در برقراری کارگاه علاوه بر نوشتن قوانین کارگاه بر روی تخته وایت برد، این قواعد به صورت شفاهی نیز توضیح داده شد. پس از اعلام قوانین کارگاه، افراد در گروه‌های دو نفره در مدت زمان یک دقیقه، خود را به طرف مقابل معرفی کرده و سپس فرد مقابل هم به همین ترتیب خود را معرفی کرده و پس از پایان زمان دو دقیقه، افراد به ترتیب هم گروهی خود را به جمع معرفی نمودند. نکته جالب این بود که با توجه به اینکه در شش کارگاه قبلی، افراد خود را با ذکر یک ویژگی مثبت که با حروف نام یا نام خانوادگیشان باشد معرفی می‌کردند (و البته ذکر ویژگی مثبت از خود برای اکثریت تا حدی دشوار بود) اما در این کارگاه و ضمن معرفی خود به فرد مقابل، اکثراً یک ویژگی مثبت از خود را نیز بیان می‌داشتند (اگرچه ذکر ویژگی مثبت از آن‌ها خواسته نشده بود) و این نشان دهنده تأثیرات مطلوب کارگاه قبل در شناخت و ابراز ویژگی‌های مثبت خود برای معرفی در جمع بود.

پس از آن افراد در مورد تفاوت بحث وگفتگو به هم اندیشی وگفتگو پرداختند و نظرات خود را بیان نمودند و تسهیلگر جدول تفاوت بحث و گفتگو (کتاب کوچک گفتگو، صفحه 16) را در اختیار شرکت کنندگان قرار داده و با استفاده از آن افراد گفتگوی خود را ادامه دادند. همچنین شرکت کنندگان تصورات قبلی خود در خصوص تفاوت بحث و گفتگو را با جدول مطابقت داده و نکات جالبی را مطرح نمودند و ابهاماتی که در خصوص مفاهیم جدول داشتند را مورد پرسش قرار دادند.

در ادامه ده اصل گفتگو (که با خط درشت روی برگه‌های مجزا پرینت شده و روی دیوار نصب شده بود) به شرکت کنندگان معرفی شد و شرکت کنندگان این اصول را روی برگه‌های A4 نیز دریافت نمودند.

اصول گفتگو عبارتند از:

• رعایت تام حرمت دیگران
• جویایی و کنجکاوی
• گرایش به یادگیری
• داشتن ذهن باز و آمادگی پذیرش
• فرضیات را به تعلیق درآوردن
• پرهیز از شتاب
• گوش فرا دادن به هنگام شنیدن
• از دل سخن گفتن
• جانبداری سازنده
• بر خویشتن خویش ناظر بودن

سپس شرکت کنندگانی که تمایل داشتند هر یک از اصول گفتگو را برای جمع خواندند و در خصوص آن توضیح دادند و مابقی افراد توضیحات را تکمیل نموده و در مورد هر یک از اصول به گفتگوی جمعی پرداختند. همچنین در برخی موارد افراد تجارب خود را از بحث یا گفتگو برای جمع بیان نمودند و ادارک و ابهامات خود از هریک از اصول را مطرح کردند. از آن جا که افراد تمایل بسیار زیادی به هم اندیشی در زمینه اصول گفتگو از خود نشان دادند، زمان بیشتری به این تمرین اختصاص داده شد.

در این مرحله به نظر می‌رسید شرکت کنندگان از کارفکری و تجزیه و تحلیل هایی که در دو تمرین قبلی صورت گرفت اندکی خسته شده اند بنابراین زمانی برای پذیرایی و استراحت درنظر گرفته شد. پس از آن تسهیلگر مهم ترین مسائلی را که هر یک از گروه‌های ذینفع در کارگاه‌های شش گانه طرح شده بود و در مورد ریشه‌ها و پیامدهای آن گفتگو کرده بودند را به صدای بلند برای جمع خواند. این مسائل از قبل توسط تسهیلگر روی برگه‌هایی با رنگ‌های متفاوت(مسائل مادران با صورتی، مسائل پدران با آبی و مسائل فرزندان با زرد) پرینت شده بود و مسائلی که بین دو گروه مشترک بودند با نواری از رنگ گروه دیگر مشخص شده و بر روی دیواری که در معرض دید همگان باشد نصب گردیده بود.

مهمترین مسائل گروه مادران:

خشم و عصبانیت، نداشتن مهارت‌های ارتباطی و زندگی، فاصله‌های روحی و روانی، دخالت خانواده ها، نداشتن هدف و قانون در خانه، تفاوت‌های فرهنگی و اعتقادی و عدم صداقت

مهمترین مسائل گروه فرزندان:

عدم توانایی گفتگوی صحیح در خانواده، شکاف نسل‌ها، بی احترامی در خانواده، تأثیرپذیری از دیگران، انتخاب نامناسب همسر، عدم اعتماد، عدم درک متقابل و تربیت نادرست فرزندان

مهمترین مسائل گروه پدران:

چشم و هم چشمی، بداخلاقی و بدرفتاری، عدم تفاهم و درک نکردن یکدیگر، بی احترامی و بی توجهی، عدم احترام به والدین و دخالت اطرافیان، عدم اعتماد و صداقت، عدم آموزش صحیح، عدم گفتگوی سازنده و عدم شناخت و درک متقابل

سپس از افراد خواسته شد که از بین مسائل نصب شده بر روی دیوار مهمترین مسائلی را که فکر می‌کنند برای گفتگوی جمعی مناسب‌تر است را انتخاب کرده و روی برگه یادداشت کرده و اولویت بندی نمایند و در صورت ضرورت مسئله ای را به برگه خود اضافه کنند.

سپس افراد بر اساس اولویت‌های برگه خود به گروه‌های 5 تا 9 نفره در گروه ذینفع خود تقسیم شدند و دو گروه فرزندان، یک گروه پدران و یک گروه مادران تشکیل شد. از گروه‌ها خواسته شد که پس از گفتگوی گروهی، مهمترین مسئله گروه خود را انتخاب نموده و در کاغذ A3 به همراه اسم انتخاب شده برای گروه و نام اعضای گروه بنویسند و تمامی برگه‌ها در معرض دید همگان نصب گردید. در ادامه با توجه به اینکه از بین چهار موضوع انتخاب شده باید سه موضوع برای گفتگوی جمعی انتخاب می‌شد؛ با توافق شرکت کنندگان و با توجه به مرتبط بودن مسائل دو گروه فرزندان، موضوع مورد نظر گروه ذینفع آن‌ها با یکدیگر تلفیق گردید و مسائل زیر انتخاب شد:

• گروه پدران: نداشتن مهارت‌های ارتباطی و زندگی (با تأکید بر کنترل خشم)
• گروه فرزندان: عدم اعتماد و عدم صداقت
• گروه مادران: بی احترامی و بی توجهی

پس از انتخاب موضوعات، تسهیلگر روش گفتگو (fish bowl) را برای شرکت کنندگان توضیح داد. به این صورت که 6 نفر (از هر گروه ذینفع 2 نفر) روی صندلی‌هایی که در وسط چیده شده نشسته و درباره موضوع مورد نظر، نظرات و ایده‌ها و پیشنهادات خود را مطرح می‌نمایند و در خصوص ریشه‌ها و پیامدهای آن مسئله گفتگو نموده و راهکارهای خود را ارائه می‌کنند. سه صندلی اضافه هم برای افرادی که می‌خواهند از گروه بزرگ وارد بحث شوند وجود دارد اما هر فردی که خواست وارد بحث شود اعلام کرده و به جمع وسط دایره می‌پیوندند و با آمدن او یکی از هم گروهی هایشان به گروه بزرگ بر می‌گردد.

بنابراین سه گفتگوی سه جانبه (پدران، مادران و فرزندان) پیرامون مسائل مطرح شده شکل گرفت. پس از انجام گفتگوی اول، ناهار و استراحت و مابین گفتگوی دوم و سوم یک بازی گروهی (بازی نامه) برای بازیابی انرژی شرکت کنندگان انجام شد. جدول‌های ذیل خلاصه نتایج سه گفتگوی انجام شده را نشان می‌دهند:

موضوع: بی احترامی و بی توجهی (انتخاب شده توسط گروه مادران)

 

موضوع: نداشتن مهارت‌های ارتباطی و زندگی با تأکید بر کنترل خشم (انتخاب شدن توسط گروه پدران)

 

موضوع: عدم اعتماد و عدم صداقت (انتخاب شده توسط گروه فرزندان)

پس از انجام هر گفتگوی گروهی، چند نفر گفتگوی انجام شده را مورد ارزیابی، تحلیل و بازنگری قرار دادند تا این نکات در گفتگوهای بعدی مورد توجه بیشتری قرار گیرد. به طور کلی فرآیند کارگاه برای افراد جذاب بود و اکثریت شرکت کنندگان به ویژه فرزندان خواهان تداوم در برگزاری این کارگاه‌ها و فراهم آوردن فرصت گفتگو در نشست‌های مستمر و ماهیانه بودند و برگزاری چنین کارگاه‌هایی را به‌ ویژه در جامعه فعلی بسیار ضروری دانستند.

 

---

*تسهیلگر

 

 

• < قبلی
• بعدی >