گزارش 85 موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا

تحولات نظام بازنشستگی روسیه از آغاز تا به امروز

 تهیه‌کننده: فرهاد بزرافکن

نسخه الکترونیکی این گزارش در سایت موسسه آمده است (http://saba-psi.ir)

از زمان شکل­‌گیری نوعی از حمایت تحت عنوان بیمۀ بازنشستگی در روسیه تا به امروز، تغییرات و تحولاتی حادث شده که ماهیت نظام بازنشستگی در این کشور را به طور اساسی دگرگون کرده است. این تغییر و تحولات در نظام­‌های بازنشستگی، متناسب با تحولات جهانی و مناسبات داخلی کشورها در قرن بیستم و آغاز قرن جدید، در اغلب کشورها اتفاق افتاده است. تا دهۀ 1990 میلادی، اگرچه رفته ­رفته گروه­‌های بیشتری زیر چتر صندوق‌­های بازنشستگی قرار می­‌گرفتند، با این حال، ماهیت نظام بازنشستگی مبتنی بر نظام توزان درآمد با هزینه (PAYG) بود. از دهۀ 1990 بود که تلاش­هایی در راستای تنظیم مجدد ساز و کار نظام بازنشستگی روسیه انجام شد که با تحولات سیاسی و آغاز فروپاشی این کشور همزمان شده بود. ظاهراً مشکلات اساسی نظام سیاسی به دلیل گستره و دامنۀ آن در بخش وسیعی از اروپا و آسیا مجالی برای پرداختن به اموری از نوع نظام بازنشستگی در روسیه را نمی‌­داد. وانگهی، یکی از ملزومات گذار از اقتصاد متمرکز به اقتصاد بازار آزاد، اعمال تغییرات در ساز و کار نظام بازنشستگی بود، چرا که دیگر دولت در جایگاهی نبود که بر همۀ عرصه‌­ها از اشتغال گرفته تا اعمال یارانه‌­ها و حمایت­‌های اجتماعی نقش اصلی را ایفا کند. در سال‌­های 1995 تا 1998، گام‌­هایی برای ایجاد نظام سه لایۀ بازنشستگی برداشته شد اما این گام‌­ها تا سال 2002 به بار ننشست. سال 2002 نقطۀ عطف تحولات نظام بازنشستگی روسیه است. در اثر بازنگری سال 2002، نظام بازنشستگی روسیه تبدیل به نظام بازنشستگی سه لایه شد. از این تاریخ به بعد، گسترۀ نظام بازنشستگی به جمعیت وسیع‌­تر و به رسمیت شناختن صندوق‌­های بازنشستگی غیردولتی منجر شده است. مدیریت بخش­‌های سه­ گانۀ نظام بازنشستگی توسط گردانندگان متفاوت انجام شد. اگرچه چارچوب نظام بازنشستگی در اثر بازنگری اساسی سال 2002 حفظ شد، پس از آن تغییراتی به خود دید؛ از جمله ادغام لایۀ پایۀ در بخش مستمری‌­های مبتنی بر نظام توازن درآمد هزینه با درآمد (PAYG) و پرداخت نظام مستمری براساس امتیازدهی. پس از آن تا به امروز همواره در قوانین شاخص‌­بندی مزایای مستمری بازنگری‌­هایی انجام شده است تا بخشی از مشکلات نظام بازنشستگی روسیه مرتفع شوند. در کنار آن، موضوعی که اغلب در زمینۀ اجرای بازنگری­‌ها در نظام بازنشستگی روسیه مطرح می­شود، افزایش سن بازنشستگی است. در سال 2018، قانونی به تصویب رسید که براساس آن سن بازنشستگی تا سال 2028 برای مردان به 65 سال و برای زنان تا سال 2034 به 63 سال برسد.

در آخرینگزارش موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا که با تلاش فرهاد بزرافکن تهیه شده است، تلاش شده تا با تمرکز بر موضوع اصلاحات بازنشستگی، تجربه کشور روسیه را بازخوانی کرده و منبعی برای آغاز مطالعات تکمیلی فراهم کند.

• < قبلی
• بعدی >