در فروسوی تغییرات اجتماعی ایران چه رُخ داده است، اکنون در آنها چه می­‌گذرد و در فراسوی آنها چه خواهد شد؟

دیروز چه شد که اکنون چنین است؟ آنچه امروز می­‌گذرد، چیست و چه فردایی در پی خواهد داشت؟

پنجمین همایش کنکاش­‌های مفهومی ونظری دربارۀ جامعۀ ایران که به تغییرات اجتماعی ایران اختصاص یافته، عنوان خاصّ خود را چنین برگزیده است: دگرگونی‌ها و پایداری‌های جامعۀ ایران، اُمیدها و بیم‌ها. این عنوان، مسألۀ مندرج در آن و ضرورتِ گفت­‌وگو درباره‌­اش، تا کنون مورد استقبال جمعی کثیر از اصحاب علوم اجتماعی قرار گرفته؛ هم اصحاب جامعه‌­شناسی هم اصحاب دیگر حوزه­‌های فکری علوم اجتماعی بدین گفت­‌وگو پیوسته‌­اند.

اکثر اصحاب فکر و پژوهش که در مدار این گفت­‌وگو به اندیشه پرداخته­‌اند، روندهای بعید و قریب، ژرفنا و سطح، و کلان و خُردِ تغییر و صیرورتِ جامعه را در مرکز پژوهش خود دانسته­‌اند؛ چه آنان که به تأمّل دربارۀ چگونگی، روِش و بایسته­‌های تحقیق و نحوۀ پاسخِ اصولی به پرسش‌های اصولی از تاریخ، حرکت و شدنِ جامعۀ ایران پرداخته‌­اند و چه آنان که به خودِ تاریخ، روندگی و انواع دگرگونی و دگردیسی‌­های این جامعه توجّه ورزیده‌­اند.

می­‌توان با استفاده از مفهوم «شدن» (صیرورت) و یا استعارۀ «رفتن» گفت که پرسش دربارۀ علل صیرورت، نحوۀ آن، روند دگرگونی (شتاب، جهت، کیفیّت و مسیرِ آن)، فرجامِ آن (آینده) و مانند اینهاست، همچنان­‌که دربارۀ روشِ کسی که دربارۀ این امور سخن می­‌گوید، یعنی تأمّلات و کنکاش­‌های مفهومی و نظری دربارۀ ویژگی‌های شدن و رفتن.

از آن روی که می­‌توان نقطۀ کانونی یا دالّ مرکزی پرسش اصلیِ همایش را خودِ «تغییر اجتماعی جامعۀ ایران» دانست، و با توجّه به نحوۀ رویکرد مُشارکت­‌کنندگان اصلی (مؤلّفان محترم مقالات و اعضای محترم نشست‌ها)، این همایش بر آن شد که با برخی از اصحاب تحقیق و مطالعه دربارۀ جامعۀ ایران، پنج پرسش را به‌­صورت اقتراح در میان نهد.

این پرسش‌ها بدین قرارند:

• مهم­ترین ویژگی جامعۀ ایران در تاریخ معاصر چیست؟
• مهم­ترین تغییر اجتماعی ایران معاصر از دید شما کدام است؟
• چه مفهومی مهم­ترین خصوصیّت تغییرات اجتماعی ایران‌ را توصیف می­‌کند؟
• روندهای اصلی تغییرات کنونی ایران کدام‌­اَند؟
• برای شما، کدام خصوصیت این تغییرات امیدآفرین و کدام بیم‌­آفرین است؟

آنچه در پی می­‌آید، پاسخ‌های برخی از صاحب­نظران به پرسش‌های این اقتراح است.

انجمن جامعه‌­شناسی ایران سپاس و قدردانیِ خود را به همۀ کسانی که از این اقتراح استقبال کرده و از دو ماه پیش از برگزاریِ همایش، درهایی به سوی گفت­‌وگو دربارۀ موضوع آن گشوده­‌اند، تقدیم می‌دارد.

---

اخبار مرتبط:

اقتراحي درباره جامعه ايران / روزنامه اعتماد یکشنبه 21 فروردین 1401

---

 

• سایر مطالب اقتراح:

 

• < قبلی
• بعدی >