محمدصادق ذاکری

دوستان و آشنایان و همکاران و به خصوص دانشجویان آن فقید که خود استاد هستند از زاویه های مختلف به درگذشت زنده یاد دکتر غلامعباس توسلی پرداخته اند. این جانب به سبب حدود ۴۰ سال معلمی در مراکز تربیت معلم-- دانشگاه فرهنگیان فعلی-- و سایر مراکز علمی، برخود فرض می دانم به ویژگی مهم معلمی روان‌شاد اشارتی داشته باشم.

زنده یاد استاد دکتر غلامحسین صدیقی (۱۳۷۰--۱۲۸۴) فرموده اند: «در دانشگاه، استاد می آوریم؛ معلم نیست. معلم می آوریم؛ استاد نیست». به عبارت دیگر استاد بحرالعلوم است، اما از فقدان مهارت‌های ارتباطی- هر موقعیت یادگیری یک موقعیت ارتباطی است- در رنج است و برعکس با مهارت‌های معلمی آشناست، اما از آگاهی‌های علمی راهگشایی  برخوردار نیست.
یک نمونه از استادی که حقاً و حقیقتاً معلم مبرزی بودند روان‌شاد دکتر غلامعباس توسلی بودند. چرا که به خوبی پی برده بودند کلاس را چگونه شروع کنند، چگونه ادامه دهند و چگونه علم را با پرسش گری به اتفاق مخاطبان بسازند تا سلامت روان معلم و مخاطب به خوبی تامین گردد. به عبارت دیگر، چه نیکوست که بفهمیم علم ساختنی است و نه انتقال دادنی و سزاوار است معلم در کلاس ادامۀ تحصیل دهد و نه ادامۀ تدریس- چرا که یادگیری، حیات انسانی است و علم را آجر آجر به کمک مخاطبان بسازد. می توان کلاس را به مثابه جامعه ای تلقی کرد که در آن رستگاری فرد بدون رستگاری جامعه امکان پذیر نیست و اگر باشد، پایدار نیست. گفتنی است روان‌شاد استاد توسلی علاوه بر انجمن جامعه شناسی ایران در انجمن های دیگر از جمله «انجمن جامعه شناسی آموزش و پرورش ایران» فعالیت بسزایی داشته اند.
درگذشت استاد سفرکرده را به خانوادۀ بافضیلت و دانشور آن انسان بزرگ و شریف- که به قول جبران خلیل جبران، «شخصی که بزرگ و شریف است، همواره از ساز وجودش آهنگی دلپذیر شنیده می شود» و نیز دوستان و دانشجویان ایشان تسلیت عرض می کنم.
بجاست از همراهی های فرزند نمونه استاد؛ دکتر افسانه  توسلی یاد و تحسین کنیم و از خداوند  برای ایشان صبوری  مسألت کنیم.
 
                             26 مهر99
                              م. ص. ذاکری