محمد علی طالبی*

«طرح ملی گفتگوی خانواده» همپا با سراسر کشور در استان خراسان جنوبی در چندین بخش صورت گرفت :

بخش اول : هماهنگی جهت شناسایی کارشناسان اجتماعی

با توجه به همکاری با اکثر ادارات و سازمان های استان و شهرستان، امکان هماهنگی با کارشناسان مجرب و علاقمند به حضور در این کارگاه مشکل به نظر نمی رسید، اما به دلیل اینکه افراد مد نظر از ادارات مختلف فراخوان می شدند، بروز برخی مشکلات در هماهنگی این افراد صورت می پذیرفت. با توجه به این موضوع تصمیم به برگزاری جلسات متعدد با مدیرکل بانوان استانداری استان گرفته شد.

ضمن هماهنگی با ادارات و سازمان های مرتبط، جلساتی نیز با مدیر کل امور بانوان استانداری خراسان جنوبی (نخعی) و معاون ایشان (مرتضوی) صورت پذیرفت و سرانجام کارشناس و رابط مجری (بهشتی) معرفی شد. ضمن شناسایی کارشناسان اجتماعی ادارات و نمایندگان سازمان‏های مردم نهاد جهت شناسایی افراد به مجری معرفی شدند. در مرحله اول طرح بیش از 80 نفر از بخش دولت و حدود 20 نفر از بخش غیردولتی اعلام امادگی کردند.

بخش دوم : تجهیزات و محل برگزاری کارگاه

با عنایت به داوطلب بودن دانشگاه پیام نور و تعامل سازنده دانشگاه برای برگزاری طرح، و وجود همزمان سالن جلسات، پارکینگ، سالن غذاخوری و مسجد هماهنگی لازم برای برگزاری کارگاه در این دانشگاه با ریاست دانشگاه بعمل آمد.

بخش سوم : برگزاری کارگاه

کارگاه طرح ملی گفتگوی خانواده با حضور حداکثری کارشناسان سازمان هایی از قبیل: دادگستری، کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بهزیستی، سازمان زندان ها، آموزش و پرورش، سازمان ورزش و جوانان، دانشگاه بیرجند، دانشگاه علوم پزشکی، سازمان تعاون روستایی، سمن ها و مراکز غیر دولتی شامل؛ کلینیک مددکاری مشتاق، موسسه خیریه مهر کویر، انجمن دوستدار کودک، موسسه همیاران سلامت، روزنامه نگاران و نماینده سمن های استان و فعالان حوزه نهاد خانواده در شهر بیرجند در محل دانشگاه پیام نور، روز سه شنبه 24 مهرماه 1397 از ساعت 8 صبح الی 5 بعداز ظهر برگزار شد.

شرکت کارشناسان فعال و با تجربه ای همچون نخعی شامحمود (معاون کمیته امداد امام خمینی با حدود 20سال سابقه کار با خانواده های آسیب دیده در حوزه مددکاری)، حسینی (نماینده سمن های استان خراسان جنوبی)، حجة الاسلام و المسلمین ملاکی (دانشجوی دکتری حقوق و از فعالان حوزه خانواده در دادگستری استان خراسان جنوبی) و ... باعث ارتقای کیفیت جلسه شد. کارگاه در ساعت 8صبح 24 مهرماه 1397در دانشگاه پیام نور خراسان جنوبی با تعداد 36 نفر از حاضرین تداوم یافت و بر اساس پروتکل اجرایی شامل چندین مرحله می باشد:

مرحله اول : یخ شکن

در این مرحله با استفاده از تکنیک گلوله برفی از همه حضار درخواست شد تا ضمن معرفی خود و سازمان مربوطه، توضیحی کوتاه از مدت و نوع فعالیت خود در حوزه خانواده را به دیگر افراد حاضر در کارگاه ارائه دهند.

مرحله دوم : تدوین قانون کارگاه

این مرحله با درخواست مسئول جلسه و همکاری حضار به منظور تدوین برخی قوانین برای نظم بیشتر کارگاه صورت پذیرفت.

وضع و پیشنهاد قوانین از سوی افراد حاضر در جلسه موجب افزایش اعتماد به نفس آنها و از طرف دیگر باعث ملزم شدن هر کدام از آن ها برای اجرای قوانین وضع شده، می گردید.

مرحله سوم : طرح سوال

تسهیلگر از افراد خواست تا در برگه های سفیدی که در اختیارشان قرار گرفته ، 3 سوال که در ذهن خود درباره کارگاه دارند، را بنویسند. پس از آن سوال ها جمع آوری شد و به صورت تصادفی به گونه ای که هیچ کس سوال های خودش را در اختیار نداشته باشد، مجددا بین افراد تقسیم شد. حضار سوال های مطرح شده را می خواندند و ارائه پاسخ به آنها منوط به حضور مداوم تا پایان کارگاه شد.

مرحله چهارم : ارائه کارت

به هر کدام از افراد دو عدد کارت تحویل داده شد که در یک طرف آن یک آسیب اجتماعی حول محور خانواده نوشته شده و در طرف دیگر آن جدولی کوچک به منظور سنجش میزان تاثیر گذاری آن آسیب بر فرد و اجتماع، تعبیه گردیده بود. تسهیلگر دوره پس از پایان توزیع کارت ها، به صورت اتفاقی افرادی را انتخاب و از آن ها درخواست کرد تا عنوان آسیب هایی که بر روی کارت هایشان نوشته شده را بلند بخوانند و از فردی دیگر تقاضای تکرار آن را می نمود که موجب تمرکز بیشتر افراد حول جلسه شد.

مرحله پنجم : تشکیل گروه

از افراد حاضر در جلسه خواسته شد تا ضمن برخاستن از صندلی های خود، افرادی را از بین حضار بیابند که آسیب های مندرج بر روی کارت هایشان، بیشترین نزدیکی را داشته باشد و علاوه بر تشکیل گروه در یک محل بنشینند. پس از آن کارت های صورتی رنگ بین گروه ها تقسیم شد تا نتایج این آسیب بر جامعه را یادداشت کنند. گروه های تشکیل شده به شرح زیر می باشند:

1-      امید 2- اندیشه 3- آینه مهربانی 4- تعاون 5- دوستدار کودک 6- ورزش 7- گمنام 8- میکروفون 9- ندای عشق 10 نسیم مهر

مرحله ششم : نمودار T

در این مرحله نمودار T بین همه گروه ها تقسیم شد. افراد گروه ضمن مشورت با یکدیگر اقدام به تکمیل نمودار کردند و افراد در هر گروه، اقدام به بررسی آسیب مد نظر از نظر عینی بودن یا ذهنی بودن آن پرداختند.

مرحله هفتم : بررسی سیاست های اجرا شده:

ضمن توزیع کارت های مربوطه، از گروه های حاضر در جلسه درخواست شد تا ضمن مشورت و بررسی سیاست های اجرا شده در استان، میزان موفقیت آن، تاثیرگذاری سازمان ها و بخش خصوصی در اجرای آن، و در نهایت پیشنهاد های افراد در بخش های مربوطه لحاظ گردد.

پس از پایان این بخش ، از حضار پذیرایی مختصری صورت گرفت و سپس 15 دقیقه به افراد زمان داده شد تا بتوانند استراحت کنند و به اقامه نماز بپردازند.

مرحله هفتم : طراحی درخت مشکلات

در این مرحله تسهیل گر از گروه ها خواست تا ضمن طراحی درخت مشکلات، علل و پیامد های آسیب مورد بحث هر گروه شناسایی شوند. لازم به ذکر است تسهیل گر برای رفع مشکل احتمالی، درختی از یک آسیب فرضی را برای افراد مثال زد. در حین انجام این مرحله، تسهیلگر با سر زدن به گروه های مختلف، نقص های احتمالی آن ها را گوشزد می نمود.

پس از تکمیل طراحی درخت ها، هر گروه نماینده ای را انتخاب کرد که مسئولیت ارائه توضیحات لازم در مورد آسیب مورد بحث آن گروه و علل و پیامد های آن با استفاده از درخت مشکلات طراحی شده را بر عهده داشت. سپس دیگر افراد حاضر در جلسه سوال های خود را از نماینده پرسیده و یا نقدهای خود را ارائه می کردند و حتی اگر موضوعی را لازم به اضافه شدن به درخت می دانستند به نماینده آن تذکر می داد. نماینده نیز به سوال ها و نقد ها پاسخ و توضیح مناسب را ارائه داده و نکات تذکر داده شده را در درخت مورد نظر با ماژیکی به رنگ دیگر اضافه می نمود. درخت مشکلات 5گروه توسط افراد بررسی و نقد شد.

پس از این پایان این بخش ، افراد به در خواست مسئول جلسه در سالن خارج از اتاق حلقه زدند و توضیحاتی پیرامون دلیل این حرکت داده شد. در ابتدا خود تسهیل گر با در دست داشتن توپی کوچک اقدام به معرفی خود و در حین چرخیدن آهسته و رو در رو شدن با همه افراد، صحبتی کوتاه در باره شخصیت خود ارائه نمود و سپس توپ را به فردی دیگر می سپرد تا این امر تا آخرین نفر ادامه یابد.

.پس از آن، مدعوین کارگاه برای صرف نهار به سالن پذیرایی دانشگاه پیام نور مراجعه کردند». پس از صرف نهار افراد مجددا به سالن جلسات برگشته و بررسی 5 درخت دیگر صورت پذیرفت.

مرحله هشتم : بحث گروهی درباره تفکر انتقادی

در این مرحله در زمان 40 دقیقه، حضار به بحث درباره موضوع تفکر انتقادی و صحبت حول بخش های کتاب بازی و تمرین تفکر انتقادی پرداختند.

مرحله نهم : جمع بندی جلسه

تسهیل گر ضمن تشکر از افراد حاضر در جلسه به خاطر همدلی، همکاری و فعالیت بسیار خوب آن ها در جلسه، آمادگی خود را برای شنیدن انتقاد آن ها اعلام کرد و به انتقاد ها پاسخ داد. سپس سوال های مطرح شده در اولین دقایق کارگاه بین افراد تقسیم شد و در خواست شد تا ضمن مطالعه آن، بررسی نمایند که روند کارگاه به کدام سوال نتوانسته پاسخ دهد و یا اگر سوالی در ذهن آنها به وجود آمده را از مسئول جلسه بپرسند. مسئول جلسه به سوال های افراد جواب داده و در آخر از تمامی افراد تشکر نمود.

 

*عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور خراسان جنوبی (تسهیلگر و مسئول جلسه)

 

• < قبلی
• بعدی >