n3547299 6168759

چهارمین همایش ملی روز علوم اجتماعی و زادروز دکتر غلامحسین صدیقی پدر علم جامعه شناسی در ایران به همت دانشگاه یزد و با مشارکت انجمن جامعه شناسی ایران و سایر نهادها روز شنبه ۱۱آذرماه در تالار فرهنگ دانشگاه یزد با حضور شهردار، رییس دانشگاه یزد، رئیس و اعضای هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران، رئیس انجمن جمعیت شناسی ایران و شماری دیگر از صاحب نظران علوم اجتماعی و مسئولان نهادها و دستگاههای اجرایی استان برگزار شد.

زادروز پدر علم جامعه شناسی در ایران

در ابتدای این مراسم دکتر سید علیرضا افشانی رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد به ارائه فعالیت ها و عملکرد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد پرداخت. وی گفت: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد از سال ۱۳۷۳با راه اندازی رشته مردم شناسی در مقطع کارشناسی شروع به کار کرد. در طی این چند سال دانشکده علوم اجتماعی بسیار گسترده و غنی تر شده است. وی افزود: در حال حاضر این دانشکده نخستین دانشکده علوم اجتماعی خارج از تهران است که در پنج گرایش در مقطع کارشناسی، پنج گرایش در مقطع ارشد و سه گرایش در مقطع دکترا دانشجو می‌پذیرد. دکتر افشانی با اشاره به اهمیت علوم اجتماعی بیان داشت: در راستای اهمیت بخشیدن به مطالعات اجتماعی چند سالی بود که بحث تعیین یک روز به عنوان روز ملی علوم اجتماعی مورد نظر قرار داشت. در این راستا زادروز پدر علم جامعه شناسی در ایران دکتر صدیقی به عنوان روز ملی علوم اجتماعی نامیده شد. سه دوره این همایش در سالیان قبل برگزار شده است و ما مفتخریم که چهارمین دوره آن در دانشگاه یزد برگزار می شود.

پیوستگی علوم اجتماعی با سایر علوم

در ادامه این نشست دکتر محمد صالح اولیاء رئیس دانشگاه یزد بر اهمیت علوم اجتماعی به عنوان علم بررسی مسائل و مشکلات جامعه تأکید کرد. وی بیان داشت: امروز خوشبختانه و متأسفانه شاهد اهمیت علوم اجتماعی در کشور هستیم. متاسفانه از این بابت که با شیوع مسائلی از جمله طلاق، اعتیاد، خشونت های اجتماعی و ... علوم اجتماعی به صورتی ویژه مورد توجه قرار گرفته و خوشبختانه از این بایت که حوزه علم جامعه شناسی با پویایی و حرکت های پژوهشی بسیار غنی تر شده است. وی اظهار داشت: مسائل علوم اجتماعی با سایر حوز ها علم مانند اقتصاد، سیاست، فرهنگ و ... در هم تنیده اند و این مسئله کار محقق و پژوهشگر را سخت تر می کند. علاوه بر این تعریف مرز سیستم در این حوزه مطالعاتی اهمیت زیادی دارد. زیرا با جدا کردن حوزه ها از یکدیگر ذهن پژوهشگر و محقق دقیق تر خواهد شد. دکتر اولیاء ادامه داد: کشف و تعیین میزان دخالت متغیرها در مسائل علوم اجتماعی از دیگر بایسته های این حوزه مطالعاتی است. اینکه یک پدیده یا بحران در اثر روابط بین چه متغیرهایی ایجاد می شود می تواند زمینه ساز حل و فصل بسیاری از مشکلات باشد. رئیس دانشگاه یزد در ادامه بر ابزاری بودن علم برای کشف پدیده ها و مسائل تأکید کرد و نگرانی در باره علوم انسانی را ناشی از عدم تسلط محققان به این حوزه دانست.

سندروم کلان شهری معضل اصلی جامعه

در این نشست دکتر مهدی جمالی نژاد شهردار یزد افزایش نرخ مهاجرت روستاییان و شهرهای متوسط به کلان شهرها را از مهمترین معضلات جامعه دانست. وی گفت: این معضل علاوه بر اینکه موجب از بین رفتن روستاها و منابع آنها می شود مسائلی از قبیل حاشیه نشینی و معضلات دیگری را نیز برای کلان شهرها ایجاد می کند. وی بیان داشت: متاسفانه در حال حاضر بیشتر نگاهها به بعد سخت افزاری و یا کالبدی شهر است در صورتی که شهر نیز مانند موجود زنده دارای دو ساحت صورت و سیرت است. بهسازی هر دو باید مد نظر قرار گیرد. شهردار یزد خاطر نشان کرد: مشکل دیگری که وجود دارد این است که در بررسی مسائل و مشکلات ما به دنبال معلول هستیم تا علت. همین مسئله موجب شده است که علیرغم تلاش های صورت گرفته، مشکلات همچنان در جای خود باقی مانده باشند. وی نحوه توزیع منابع و امکانات، مدیریت آمایش سرزمین و ... را از ملزومات مدیریت شهری دانست

در ادامه دو پانل با عنوان های «ثبت جهانی یزد؛ فرصتها و الزامات فرهنگی و اجتماعی» و «علوم اجتماعی و سیاستگذاری اجتماعی» (برای مشاهده برنامه زمانی نشست‌های مراسم اینجا را کلیک کنید) برگزار شد که در آنها دکتر عباسی شوازی، دکتر نقدی، دکتر ایمانی جاجرمی، دکتر اجلالی، دکتر سعیدی، دکتر تاج مزینانی، دکتر باستانی و دکتر زند رضوی سخن گفتند.

مراسم نکوداشت دکتر مسعود چلبی استاد برجسته جامعه‌شناسی ایران

در مراسم اختتامیه چهارمین همایش ملی روز علوم اجتماعی در دانشگاه یزد عصر روز شنبه ۱۱ آذرماه با حضور معاون سیاسی و امنیتی استاندار یزد و جمعی از مسئولان استانی و دانشگاهی، از دکتر مسعود چلبی استاد برجسته جامعه‌شناسی ایران تجلیل شد.

در ابتدای این مراسم، پس از پخش کلیپی از زندگی دکتر چلبی، دکتر سید حسین سراج‌زاده رئیس انجمن جامعه شناسی، سخن گفت و ابراز داشت که قبل از اینکه این بزرگان نیازمند تجلیل باشند، این اجتماع علمی و نسل های جوانتر آن نیاز دارند تا با چنین مراسمی با کار پشکسوتانشان آشنا شوند و به عنوان الگو از آنان درس بیاموزند. سراج زاده با توضیح مفهوم شناسی چهارگانه مایکل بوروی از انواع جامعه شناسی (جامعه شناسی حرفه ای، انتقادی، سیاستگذار و مردم مدار) و آفت های هر (خودارجاعی، دگماتیسم، نوکرمآبی و عوام زدگی) گفت دکتر چلبی نمونه بارزی از یک جامعه شناس حرفه ای و نیز انتقادی است که تا حدی کار جامعه شناسانه سیاستگزارانه هم کرده است. دکتر چلبی به عنوان یک جامعه شناس حرفه ای تلاش علمی فراوانی برای آشنایی و احاطه بر نظریه های جامعه شناسی و ارائه نظریه برای موضوع مورد نظر خود و سپس آزمون این نظریه ها با شواهد عینی و تجربی است. کتاب های «جامعه شناسی نظم» و «نظام شخصیت در ایران» نمونه بارز این اهتمام جدی نظری و تجربی است. در عین حال آقای دکتر چلبی یک جامعه شناس جدی انتقادی هم هست. هم نظریه های مستقر را با نگاه موشکافانه انتقادی نقد و ارزیابی می کند و هم مسئله و دغدغه او فقط مسئله نظم اجتماعی نیست بلکه، دغدغه بسیار جدی نسبت به موضوع نابابری اجتماعی ونقد نظام اجتماعی مولد و بازتولیدکننده نابرابری ها دارد.

در عین حال آقای دکتر چلبی بسیار مقید به اخلاق حرفه ای آکادمیک است. به همین دلیل هیچ نشانه ای از آفت های انواع جامعه شناسی ها که به آنها اشاره شد در کارهای علمی ایشان نمی بینیم و از این نظر دکتر چلبی، الگوی مناسبی برای کنش ورزی جامعه شناسانه در هر سه نوع جامعه شناسی است. به عنوان جامعه شناس حرفه ای، خودارجاع نیست و حتی به کارهای خود هم به نگاه انتقادی برخورد می کند. به عنوان یک جامعه شناس انتقادی، مسئله نابرابری را از یک منظر جزمی ایدئولوژیک دنبال نمی کند بلکه با یک نگاه و مسئولیت شناسی علمی و جامعه شناسانه، و در کار جامعه شناسانه سیاستگذارانه، از یک موضع عزت علمی و با مدیران سفارش دهنده طرح های پژوهشی برخورد می کند.

رئیس انجمن جامعه شناسی ایران، در پایان اضافه کرد که ویژگی دیگر آقای دکتر چلبی اهمیت دادن به اجتماع علمی و انجمن های علمی است. وی یکی از موسسان انجمن جامعه شناسی ایران است و در دو دوره  عضو هیات مدیره انجمن بوده و در هیات تحریریه مجله جامعه شناسی هم نقش موثری داشته است. سراج زاده ابراز امیدواری کرد که این رویکرد مثبت و سازنده آقای دکتر چلبی به فعالیت علمی انجمنی، در بین همکاران جامعه ­شناس ما، به خصوص دوستان جوانمان به عنوان الگویی مورد توجه قرار گیرد و دنبال شود.

پیام دکتر محمد امین قانعی‌راد نیز به مناسبت بزرگداشت دکتر چلبی، استاد برجسته جامعه شناسی ایران در این مراسم قرائت شد (متن پیام را اینجا بخوانید).

در ادامه  دکتر حسین اکبری، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد و مدیر دفتر انجمن جامعه شناسی ایران در خراسان و از شاگردان دکتر چلبی درباره سجایای علمی و اخلاقی ایشان سخن گفت و پیام تصویری  دکتر فرهنگ ارشاد، استاد پیش کسوت جامعه شناسی پخش شد (پیام تصویری دکتر ارشاد را اینجا ملاحظه کنید).

یزد خاستگاه علم و عالمان

در این نشست همچنین دکتر محمدعلی طالبی معاون سیاسی و امنیتی استاندار یزد بر نقش محیط در شکل گیری شخصیت علمی و اخلاقی افراد تأکید کرد. وی گفت: مجموعه ویژگی هایی از قبیل سخت کوشی، اخلاق مدار بودن، مذهبی بودن و ... موجب شده است افرادی که از این دیار برخاسته اند به نوعی تحت تأثیر این محیط قرار بگیرند. وی افزود: شخصیت و اخلاقیاتی که از دکتر چلبی سراغ داریم به میزان زیادی نشأت گرفته از محیط سخت کوش و دور از حاشیه بودن یزدی ها است. این دیار عالمان بزرگی را در دامان خود پرورده است که ایشان نیز در زمره این عالمان است. وی تصریح کرد: ما در قالب دستگاه های اجرایی از پژوهش های عالمان برای خدمت رسانی و شناخت بهتر جامعه استفاده می کنیم. دو طرحی که دکتر برای وزارت کشور انجام دادند از طرح های بسیار خوبی بود که دید درستی را به مسئولان در خصوص جامعه داده است.

علم شناخت جامعه ناجی نهایی جوامع

در ادامه این مراسم دکتر مسعود چلبی جامعه شناس و استاد برجسته دانشگاه شهید بهشتی بر تمایز جوامع از یکدیگر و علم شناخت آنها تأکید کرد. وی گفت: در حال حاضر ما اصولا و عموما با دو نوع جامعه سر و کار داریم گونه اول جوامع ساده و نوع دوم جوامع پیچیده هستند. گاهی اوقات محققان و پژوهشگران یافته های خود را از جوامع ساده به جوامع پیچیده تعمیم می دهند که این امر شاید در برخی جزئیات قابل انطباق باشد اما در معنای کلان مفید نخواهد بود. وی ادامه داد: هر جامعه ای دارای قانونمندی خاص خودش است و این قانونمندی از یک جامعه به جامعه دیگر متفاوت است. در قید و بند این قانونمندی هاست که تحول و تغییر جوامع صورت می پذیرد و اهمیت علم جامعه شناسی از این موضوع نشات می گیرد. به گفته دکتر چلبی بحث تمایز قانونمندی جوامع در مورد جوامع ساده و پیچیده اهمیت ویژه ای می یابد. در جوامع پیچیده جمعیت انبوه، کنش فراوان، لایه های مختلف وجودی و ... موجب تمایز آن از جوامع ساده می شود.
وی افزود: در تحقیقی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد مشخص شده بود که جمع کشورهای جهان هر ۸۴ سال یکبار دو برابر می شد. این سخن به این معنی است که کشورها به صورت مداوم در حال تجزیه شدن هستند. وقتی به اتحاد جماهیر شوروی نگاه می کنیم که بدون شلیک حتی یک گلوله فروپاشید و تجزیه شد می توانیم پی ببریم به اینکه اساسا علم جامعه شناسی در آن کشور به معنی علمی وجود نداشت و همین مسئله موجب فروپاشی این ابرقدرت شد. این موضع برای ما نیز تهدیدی جدی تلقی می شود و تنها راه نیز علم شناخت جامعه است. دکتر چلبی خاطر نشان کرد: ما نیز با مسائل و مشکلاتی دست به گریبان هستیم که این معضلات را می توان به چهار دسته تقسیم کرد: فقر و بیکاری، نابرابری های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، آسیب های اجتماعی و اختلالات هنجاری از این دست مسائل هستند. این معضلات خود منجر به ایجاد دور باطل بازتولید ناهنجاری ها و افزایش مشکلات می شود. وی علوم اجتماعی را علمی دانست که بتواند یافته های خود را متواضعانه اما دقیق و منسجم به جامعه عرضه کند. در پایان این مراسم از دکتر مسعود چلبی با اهدای هدایایی از سوی مسئولان دانشگاه و استان یزد تجلیل شد. همچنین نشان زرین دانشگاه یزد نیز از سوی رییس دانشگاه به این استاد برجسته و یزدی تبار جامعه شناسی ایران اعطاشد.

گزارش تصویری این مراسم را در ادامه مشاهده می کنید.

 DSC 0615

DSC 0650DSC 0651n3547299 6168729n3547299 6168730n3547299 6168731n3547299 6168734n3547299 6168736n3547299 6168737n3547299 6168738n3547299 6168740n3547299 6168745n3547299 6168746n3547299 6168748بزرگداشت1بزرگداشت5بزرگداشت6بزرگداشت7n3547299 6168759n3547299 6168744n3547299 6168743n3547299 6168742 (1)DSC 0792DSC 0764

بزرگداشت4

بزرگداشت9

 

منبع:

افتتاحیه چهارمین همایش ملی روز علوم اجتماعی در دانشگاه یزد برگزار شد / سایت دانشگاه یزد 11 آذر 96

نکوداشت استاد برجسته جامعه‌شناسی ایران در دانشگاه یزد / سایت دانشگاه یزد 12 آذر 96

گزارش تصویری خبرگزاری ایرنا 11 آذرماه 1396

اخبار مرتبط:

چهارمین همایش روز علوم اجتماعی و بزرگداشت دکتر مسعود چلبی