روز چهارشنبه مورخ 19 خرداد ماه 1395 اولین نشست تخصصی دفتر دانشگاهی لرستان انجمن جامعه شناسی ایران با همکاری اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سالن اجتماعات این اداره برگزار شد.

حلقه مفقوده توسعه محلی در لرستان، فرهنگ کار جمعی و تولیدی است

سامان یوسفوند، دکترای جامعه شناسی توسعه محلی دانشگاه تهران گفت: در تاریخ معاصر ایران با دو مسئله توسعه و فرهنگ مواجه بوده ایم.

این عضو انجمن جامعه شناسی لرستان با بیان اینکه مقوله توسعه در صد ساله اخیر مبنای تعاملات علمی و برنامه ریزی دولتهایی بوده که اقدام به مداخله در فرهنگ محلی داشته اند؛ خاطرنشان کرد: در برخی ادوار مناسبات بین جامعه ی محلی با نهادهای مداخله گر توسعه یک مناسبات کارشناسی و مبتنی بر تعاملات پیوندی نبوده است و از توجه به عناصر فرهنگ محلی غفلت شده است.

این مدرس دانشگاه، ریشه های مسئله مند شدن امر توسعه و فرهنگ در تاریخ ایران معاصر را در گسیختگی مناسبات بین جامعه ی محلی با نهادهای مداخله گر توسعه دانست و اظهار کرد: مناسبات بین جامعه محلی با نهادهای مداخله گر توسعه، تابع یک امر قهری و بعضاً غالب و مغلوب بوده است.

وی بیان داشت: رویکرد توسعه ای که در کشورهای در حال توسعه تجربه شده است؛ متأثر از رویکردهای مدرنیزاسیونی است که ریشه آن در فلسفه دوگانه انگار روشنگری غرب است.

این دکترای جامعه شناسی توسعه با بیان اینکه نهادهای مداخله گر توسعه به دلیل برنامه ریزی های غیرکارشناسی و نسنجیده؛ نظام معنایی فرهنگ محلی را در مدار از جاکندگی قرار داده اند؛ اظهار کرد: این نهادها علی رغم ارائه امکانات، به جای تولید رضایتمندی، متاسفانه نارضایتی و مخاطرات و مناقشات محلی را به دنبال داشته است.

سامان یوسفوند بیان داشت: فرهنگ کار جمعی و تولیدی زیر بنای اقتصاد محلی را شکل داده؛ اما به واسطه مداخلات و برنامه ریزی های نسنجیده و کارشناسی نشده؛ ظرفیت های فرهنگ محلی نادیده انگشته شده است و متاسفانه فرهنگ محلی را لکه ی ننگ توسعه تعریف کرده اند.

این مدرس دانشگاه ریشه ناتوازنی توسعه و به بیان دیگر مواجهه با طبیعت بحرانی شده و جامعه در معرض تهدید امروز را به دلیل کم توجهی به نظام معنایی کنشگران محلی دانست.

این عضو انجمن جامعه شناسی لرستان با بیان اینکه راه حل دو امر پروبلماتیک (توسعه و فرهنگ) تاریخ معاصر ایران در این است که نگاه به توسعه و فرهنگ محلی باید تغییر کند؛ خاطرنشان کرد: از یک سو "توسعه به مثابه تولید" و از سوی دیگر "توسعه به مثابه هویت" تعریف کرد تا از این طریق پیوندی بین جامعه محلی و نهاد مداخله گر توسعه شکل گیرد؛ همچنین روایت از کار بایستی وجهی از تولید معنا شود و نه صرف کار خدماتی و اداری.

وی افزود: کار تولیدی باید مبنای هویت دهی باشد نه سبک زندگی مصرفی، متاسفانه امروزه منبع هویتی در مصرف بیشتر تعریف شده و تولید به حاشیه رانده شده است.

او تصریح کرد: متاسفانه تنها الگوی کار در جامعهی محلی لرستان در بخش اداری و دولتی تعریف شده است و چنین روایتی از کار به واقع متناسب با خوانش سنتی از کار نبوده است.روایتهای نامطلوب از کار به دلیل مداخلات نسنجیده ای است که باعث می شود فرهنگ کار ما، فرهنگ مطلوبی تصور شود.

این عضو انجمن جامعه شناسی لرستان خاطرنشان کرد: اگر می خواهیم لرستان را با آوازه خوبی به دیگران معرفی کنیم؛ باید تولید آن را تقویت کنیم.

سامان یوسفوند با بیان اینکه حلقه مفقوده توسعه محلی در لرستان، فرهنگ کار جمعی و تولیدی است؛ بیان داشت: دولت بایستی مناسباتش با جامعه محلی را در نقش پرورشگری تعریف کند و هر چه بیشتر نهال تولیدی توسعه محلی را حمایت کند.

وی با اشاره به ظرفیتهای گردشگری در استان لرستان گفت: زمانی صنعت گردشگری پایدار می ماند که تولید محلی جامعه میزبان را رونق دهد و نه اینکه جامعه محلی را صرفا به عنوان خدمه رستوران های محلی تصور کنیم.

مدیر دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی لرستان در ادامه این نشست تخصصی گفت: فرهنگ توسعه، یک نزاع نظری طولانی مدتی است که از دوره مارکس و وبر شروع شده و ادامه یافته است؛ به طوریکه در یک طرف جدال مارکس، معتقد به تعیین کنندگی توسعه و اقتصاد است و فرهنگ را روبنای توسعه می دانست و در طرف دیگر وبر قرار داشت که ارزشها و باورها ویا به عبارتی فرهنگ را تعیین کننده اقتصاد یا توسعه می دانست که اخلاق پروتستان وبر نمونه ای از این تفکر است.

مجتبی ترکارانی با بیان اینکه جدال مارکس و وبر از آن دوره تاکنون ادامه یافته و خود را نیز در نظریات توسعه انعکاس داده، اظهار کرد: در مکتب وابستگی، فرهنگ های ملی و محلی به عنوان عاملی برای مقاومت دربرابر کشورهای استعمارگر و مرکز معرفی شده؛ در حالی که در دیدگاه نوسازی، فرهنگ های محلی به عنوان مانع و محدودیت در مقابل توسعه تلقی شده اند که باید آنها را از سرراه توسعه برداشت.

این دکترای جامعه شناسی و پژوهشگر با مروری بر دیدگاههای فرهنگ و توسعه به نقشهای مختلف فرهنگ اشاره کرد و بیان داشت: نمی توانیم رابطه کلی و یکسانی را برای رابطه فرهنگ و توسعه قائل شویم؛ بلکه این رابطه در کشورهای مختلف بستگی به شرایط تاریخی، سطح توسعه یافتگی و میزان انعطاف پذیری فرهنگ ملی و محلی دارد.

این پژوهشگر، توسعه را در جامعه ما نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت دانست و گفت: با همه ی انتقادهایی که به توسعه ناعادلانه یک قرن اخیر وارد است و ما آن طور که می خواستیم پیشرفت نکرده ایم؛ ولی نمی توان مزایای توسعه را در این جامعه انکار کرد.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: جامعه ما در یکصد ساله اخیر تغییر کرده؛ گرچه سرعت و ابعاد این توسعه مطلوب ما نمی باشد.

این دکترای جامعه شناسی و پژوهشگر با بیان اینکه نمودهای توسعه در جامعه را نباید دست کم گرفت؛ افزود: برخلاف مدافعان رویکرد ضد توسعه ای و پسا توسعه که با اصل توسعه مخالف هستند؛ توسعه خودش مسئله ما نیست؛ بلکه آسیبها و مشکلاتی دارد که باید اصلاح شود.

مدیر دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی لرستان در ادامه با اشاره به اینکه وضعیت فرهنگ کار در جامعه لرستان وضعیت مناسبی ندارد؛ خاطرنشان کرد: نیاز است که فرهنگ کار در راستای توسعه اصلاح شوند.گرچه در فرهنگ کار لرستان ظرفیت های خوبی مانند اعتماد و صداقت وسختکوشی وخیرخواهی وجود دارد.

مجتبی ترکارانی با اشاره به تحقیقی که در چند سال پیش به سفارش اداره کار لرستان انجام شده اشاره و تصریح کرد: یافته های این تحقیق نشان داد که در لرستان ابعاد شناختی نگرش به کار و ابعاد عاطفی نگرش به کار در وضع متوسطی قرار دارند؛ ولی بعد آمادگی به رفتار در نگرش به کار ضعیف می باشد.

این مدرس دانشگاه افزود: این بدان معناست که در این جامعه در عین حال که کار و مزایای آن را خوب می شناسند و به آن علاقه دارند؛ ولی عوامل مداخله گری وجود دارد که در سطح نهایی اقدام به کار را ضعیف می کنند؛ به عبارتی فاصله عمیقی بین ابعاد شناختی و عاطفی نگرش به کار و بعد اقدام به عمل وجود دارد که این باعث می شود وضعیت نگرش به کار در جامعه ما مطلوب نباشد.

این دکترای جامعه شناسی و پژوهشگر در ادامه به ابعاد جنسیتی، مشارکتی، هویتی و منزلتی کار در جامعه لرستان اشاره کرد و گفت: در این جامعه هنوز بسیاری ازافراد، بعضی از کارها و نقش های کاری را برای زنان مناسب نمی دانند و نگاه آنها به کار جنسیتی می باشد.

مجتبی ترکارانی بیان داشت: پذیرش سلسله مراتب کاری و سازمان کار در محل کار برمبنای نگاه خاص گرایانه است؛ نه عام گرایانه و بسیاری از افراد ترجیح می دهند که بیکار باشند تا به کاری دست زنند که دارای منزلت اجتماعی مناسبی نباشد و علاوه بر این ها نگرش مشارکتی به کار در این جامعه ضعیف است و پیامد کار شراکتی را اختلاف برانگیز می دانند.

وی اظهار کرد: نیاز است که این ابعاد فرهنگی کار درچنین جلساتی مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.تا به نوعی سازگاری با توسعه برسد.

عضو شوراي مديريت انجمن جامعه شناسی لرستان در ادامه ی این نشست تخصصی گفت: رابطه فرهنگ و كار را از دو منظر مي توان مورد بررسي قرار داد؛ اول اينكه ما به فرهنگ به عنوان مجموعه ای از ارزشها، عقايد، اداب و نگرش ها نگاه كنيم؛ از اين منظر فرهنگ كار عبارت خواهد بود از مجموعه اي از ارزشها ، باورها و نگرشهاي ناظر بر كار كه اين برداشت از فرهنگ كار در سه سطح نيروهاي كاركن، كارفرمايان و نيروهاي بيكار و آماده به كار قابل بررسي است.

عضو شوراي مديريت انجمن جامعه شناسی لرستان افزود: رويكرد ديگر اين است كه ما در تعريف فرهنگ به كنشگران اجتماعي توجه نماييم و در اصطلاح از سطوح پايين به تعريف فرهنگ بپردازيم.

حسن بابایی با بیان اینکه در اين رويكرد فرهنگ عبارت خواهد بود از شيوه زندگي و كنش كنش گران اجتماعي در زندگي روزمره؛ خاطرنشان کرد: بنابراين فرهنگ كار نيز شيوه ی سرو سامان دادن و برخورد با كار در زندگي روزمره است.

این مدرس دانشگاه بیان داشت: واقعيت اين است كه علي رغم تأكيد و اعتقاد به نقش موثر و بي بديل فرهنگ در توسعه هر جامعه اي، مساله ي توسعه نيافتگي استان لرستان فرهنگ نيست و اين توسعه نيافتگي را نمي وان با ضعف فرهنگ و پايين بودن فرهنگ كار در استان به طور اخص تبيين كرد.

دانشجوی دکترای جامعه شناسی اظهار کرد: در واقع داده هاي تجربي متقني دال بر پايين بودن فرهنگ كار در هردو رويكرد فوق الذكردر استان لرستان وجود ندارد؛ به فرض هم كه چنين داده هايي وجود داشته باشند، هيج بررسي علمي تا كنون نتوانسته است بين ضعف فرهنگ كار و فقدان توسعه در استان لرستان رابطه اي علي و يا نوعي همبستگي برقرار نمايد.

وی با بیان اینکه آنچه توسعه نيافتگي ما را به ضعف فرهنگ كار گره مي زند، نوعي نگاه هژمونيك و بالادستي است؛ تصریح کرد: نه تنها فرهنگ كار بلكه ساير عناصر فرهنگي ما را تحقير و گاهی به تمسخر مي گيرد؛ وگرنه در واقعيت امر نمي توان از ضعف فرهنگ و يا فرهنگ كار در استان صحبت كرد و يا اگر داده هايي هم در اين خصوص پيدا شود؛ مرتبط كردن آنها به توسعه نيافتگي لرستان امر ساده اي نيست.؛ چرا كه توسعه اصولا در ايران امري دولتي و سياسي بوده تا پديده اي درون زا و محلي و بنابر اين اگر هم قرار است كسي به واسطه توسعه نيافتگي لرستان مورد نقد قرار بگيرد نه فرهنگ بومي كه دولت و سياست گذران امر توسعه هستند.

عضو شوراي مديريت انجمن جامعه شناسی لرستان در ادامه این نشست تخصصی گفت: فرهنگ از نگاه جامعه شناسی دارای اهمیت فراوانی است؛ زیرا مفهوم کلی و مهمی است که رفتار انسان را در طول تاریخ بررسی می کند.

میثم هاشمی با بیان اینکه کار یکی از مفاهیم مهم جامعه شناسی هست؛ ولی متاسفانه بسیاری کار را صرفاً اقتصادی نگاه می کنند؛ افزود: از نگاه جامعه شناسان مثل مارکس کار به حدی اهمیت دارای اهمیت است که می گفت من کار می کنم؛ پس هستم.

کارشناس ارشد جامعه شناسی با تأکید بر اینکه تولید شرط اساسی وجود هست؛ خاطرنشان کرد:کار در لغت به معنای عمل و کردار انسان است و در اصطلاح یعنی فعالیتی ذهنی و جسمی نسبتاً دایمی که منجر به تولید و یا خدمتی شود و در مقابل آن دستمزدی دریافت شود و این نگاه به کار باید تغییر پیدا کند.

وی اظهار کرد: کار را باید به عنوان تفکر و خلاقیت نگاه کرد؛ مثل غربیها که اهمیت کار و کارآفرینی را درک کردند؛ چون به خوبی می دانند بیکاری دریایی ازآاسیب های اجتماعی در پی دارد.

عضو شوراي مديريت انجمن جامعه شناسی لرستان بیان داشت: فرهنگ کارآفرینی باید در جامعه نهادینه شود تا موتور رشد اقتصادی، روشن نگاه داشته شود.

میثم هاشمی، کارآفرینی را خلق و ایجاد بینشی ارزشمند از هیچ و دنبال کردن فرصتها بدون در نظر گرفتن محدودیت ها دانست و تصریح کرد: بدیهی است در ابتدای شروع کار کاستی هایی وجود داشته باشد؛ اما اگر کارآفرینی نهادینه شود باعث توسعه تکنولوژی، تولید ثروت و افزایش درامد سرانه اشتغال مولد و در نهایت توسعه پایدار خواهد شد.

گفتی است در اولین نشست تخصصی دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی لرستان، ایرج ندری کارشناس ارشد جامعه شناسی به پایان نامه خود در مورد بررسی کیفی تجربه زیسته زندگی کارگران ساختمانی به روش گراندد تئوری پرداخت و گفت: این تحقیق اولین تحقیقی است که به روش کیفی و به بررسی زندگی کارگران ساختمانی پرداخته است.

این کارشناس ارشد جامعه شناسی خاطرنشان کرد: نتایج تحقیق نشان داد که کارگران و خانواده های آن ها از منزلت اجتماعی خویش راضی نیستند و احساس می کنند جامعه آن ها را تحقیر می کند.

وی تصریح کرد: این تحقیق نشان داد که کارگران ساختمانی در محیط کار و جامعه نوعی احساس درماندگی و ناتوانی می کنند که یکی از پیامدهای این احساسات، اعتیاد و انزوای اجتماعی می باشد.

منبع: سایت آسوبان

 

• < قبلی
• بعدی >