آتنا غلام نیارمی*

بحران محیط زیست زاینده رودسی و یکمین نشست گروه جامعه شناسی تاریخی روزجمعه 24 دی ماه 1395 با عنوان «جامعه شناسی تاریخی بحران آب در حوضه زاینده رود» با سخنرانی مهرزاد احسانی، محمد درویش، مهدی فصیحی هرندی و سجاد فتاحی برگزار شد.

این برنامه نخستین جلسه از سلسله نشست‌های جامعه شناسی تاریخی بحران محیط زیست در ایران بود که با توسط گروه جامعه شناسی تاریخی انجمن جامعه شناسی ایران و با همکاری انجمن زروان، در موسسه علمی فرهنگی بهاران برگزار شد.

این سلسله نشست‌ها به منظور کسب آگاهی عمیق‌، تاریخی و بین رشته‌ای نسبت به ریشه‌ها و عوامل گوناگون موثر بر پیدایش بحران زیست محیطی کنونی طراحی شده و در آن تلاش می شود با رویکردی جامعه‌شناسانه و بین رشته‌ای و واکاوی اسناد و مدارک تاریخی موجود پیرامون هر یک از بحران‌های زیست محیطی پیش‌روی کشور، ضمن شناسایی نقاط شروع هریک ازاین بحران‌ها، مجموعه عواملی را که در کنار یکدیگر وضعیت نامناسب کنونی را پدید آورده‌اند شناسایی نموده و چگونگی رشد این بحران‌ها توسط فرایندهای اجتماعی پیچیده را تبیین نمایند.

در ابتدای جلسه مهرزاد احسانی، مدیرکل حوضه آبریز فلات مرکزی شرکت منابع آب ایران، مباحثی پیرامون مدیریت به هم پیوسته منابع آب در حوضه زاینده رود مطرح نموده و با ارائه نموداری از روند تغییرات دمای سالیانه در ایستگاه کوهرنگ به مسایلی از جمله زمینه‌های مناقشه و تعارض بر سر منابع آب بین استان‌های مشترک در حوضه آبریز، جنبه های مدیریت بهینه منابع آب و ضرورت توجه به ماهیت و تأثیرگذاری در هر یک از آب ها، چالش های موجود، آثار و پیامدهای مناقشه ها پرداخت. در ادامه محمد درویش، سرپرست دفتر مشارکت های سازمان محیط زیست، به تأثیرات فزاینده ایران از تغییرات اقلیمی اشاره کرده و چالشهای موجود درحوزه محیط زیست و وابستگی معیشتی به منابع آب درایران را مطرح نمود. پس از آن مهندس مهدی فصیحی هرندی با موضوع «آسیب شناسی فرایند توسعه در حوضه زاینده رود» به سخنرانی پرداخت و گفت: در مبحث مدیریت آب باید به دنبال مدیریت مسأله بود نه به دنبال راه حل و این مدیریت تنها از دل پایش و مذاکره بر خواهد آمد.

در بخش دیگر این جلسه دکتر سجاد فتاحی با نگاهی جامعه شناختی مباحثی در راستای روند تاریخی به وجود آمدن بحران آب در حوضه زاینده رود مطرح کرد و افزود: در این زمینه فاصله ما با نقطه بی بازگشت در این بحران کوتاه شده است. در پایان جلسه حضار پرسش های خود را در زمینه های گوناگون حوزه محیط زیست ایران مطرح کرده و سخنرانان به این پرسش ها پاسخ دادند.

*تهیه و تنظیم گزارش