21 آذرماه 1400 بود که دولت سیزدهم، اولین لایحۀ بودجۀ خود را تقدیم مجلس کرد. حذف ارز ترجیحی و افزایش سن بازنشستگی، مهم‌ترین رخدادهای رفاهیِ لایحۀ بودجۀ 1401 بودند. به همین مناسبت، گروه سیاست‌گذاری اجتماعیِ انجمن جامعه‌شناسی ایران، 29آذرماه1400 کارگاهی جهت هم‌خوانیِ سیاست‌های رفاهی در این لایحه تشکیل داد. یاسر باقری، مدیرگروه سیاست‌گذاری اجتماعیِ انجمن جامعه‌شناسی ایران، در این کارگاهِ 3ساعته، اشاراتی به مهم‌ترین ردیف‌های حوزۀ رفاه اجتماعی در بودجۀ کشور داشت. خلاصه مباحث مطرح شده را در ادامه می‌خوانید:

در لایحۀ بودجۀ سال آتی نیز، چونان سال‌های گذشته، اغلب اعتبارات حوزۀ رفاه اجتماعی صرف پرداخت سهم دولت به صندوق‌های بازنشستگی شده است. 11.3درصد از امور رفاه اجتماعی، صرفِ فصل بیمه‌های اجتماعی شده و 86درصد آن به فصل حمایتی اختصاص داده شده است. بنابراین حدود 98درصد از بودجۀ رفاه اجتماعی کشور، صرفاً صرفِ دو فصل مذکور گشته است.

یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در لایحۀ بودجۀ امسال رقم خورده است، حذف پیوست (4) و جایگزینیِ آن با پیوستِ (اطلاعات تکمیلی) است. در سال‌های گذشته، علاوه بر امور، فصول و برنامه‌ها، امکان دسترسی به فعالیت‌های دولت نیز در پیوست (4) وجود داشت؛ اما در لایحۀ 1401، سازمان برنامه و بودجه با حذف این پیوست و جایگزینیِ آن با پیوستِ (اطلاعات تکمیلی)، امکانِ دسترسی به جزئیاتِ برنامه‌های دولت را سلب کرده است. این اتفاق که هم با شفافیت در بودجه‌ریزی مغایرت دارد و هم دستِ کارشناسان را برای تحلیل بسته است، بدعتی در بودجه‌ریزیِ کشور خواهد بود که اگر مسجل شود، ابهام‌های بودجه‌ریزی در کشور را دوچندان، و امکانِ قیاسِ عملکرد دولت با سال‌های قبل را با دشواری‌های بسیاری مواجه خواهد کرد. حذف این پیوست، موجب از دست رفتنِ فرصت تحلیل برای پژوهشگران و نظارتِ دستگاه‌های نظارتی شده است.

فراموش نکنیم که برخی از پیشنهادهایی که در این لایحۀ سنواتی صورت گرفته است، سال‌های گذشته در قالب لوایحی مستقل به مجلس تقدیم می‌شدند و اکنون در بایگانیِ مجلس خاک می‌خورند. اما مثلاً امسال دولت در حالتی شتاب‌زده، یک‌باره اقدام به طرحِ پیشنهاد افزایش سن بازنشستگی در لایحۀ بودجه کرده است. نیک می‌دانیم که گنجاندن یک ردیف یا تبصره در لایحۀ بودجه، می‌تواند سرآغازی باشد بی‌پایان، در بودجه‌نویسیِ کشور که در صورتِ تصویب، به راحتی قابل تغییر نخواهد بود.

• بعدی >