سیده شبنم آل رسول دهکردی*

کارگاه «مسأله یابی مشارکتی» به عنوان مرحله اول طرح ملی گفتگوی خانواده با حضور کارشناسان، فعالان فرهنگی و سیاسی، نمایندگان سازمان های مردم نهاد و پژوهشگران در روزهای هفتم و دهم آذر در دفتر امور بانوان و خانواده استانداری چهارمحال و بختیاری برگزار شد.

فعالیتهای انجام گرفته برای برگزاری کارگاه و شروع فاز اول طرح را می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد.

مرحله اول: شناسایی کارشناسان و فعالان فرهنگی؛ سیاسی و اجتماعی در استان چهارمحال و بختیاری

برای برگزاری کارگاه در ابتدا با همکاری و مشارکت دفتر امور بانوان استانداری فعالان و کارشناسان مرتبط در حوزه های مختلف از جمله امور زندان ها، دفاتر مشاوره خصوصی و دولتی، کارشناسان فعال در بهزیستی استان و شهرستان ها، مددکاران فعال در سمن ها، فرهنگیان و دانشگاهیان و همینطور اعضای فعال شورای شهر که سابقه فعالیت در امور خانواده را داشتند، شناسایی شدند.

به منظور اطلاع رسانی بیشتر و با زمان کمتر در ابتدا از طریق شبکه های اجتماعی رایج و مورد استفاده و سپس به صورت تلفنی از افراد نام برده برای شرکت در کارگاه دعوت به عمل آمد. تعدادی از شرکت­کنندگان کارمندان ادارات بودند به همین سبب برای شرکت آنها در کارگاه نیاز به نامه ­نگاری با سازمان های مربوطه بود که این نامه­نگاری از طرف دفتر بانوان استانداری انجام شد. همینطور به منظور ایجاد کردن شرایط لازم برای حضور همه فعالان یاد شده؛ کارگاه در دو روز ترتیب داده شد تا افرادی که نتوانستند در روز اول کارگاه شرکت کنند در روز دوم حاضر شوند.

گام دوم: تهیه تجهیزات و ملزومات اجرایی کارگاه

در این مرحله به منظور یافتن مکان مناسب برای برگزاری کارگاه از سالن های همایش موجود در چند ارگان بازدید شد، سالن های در دسترس در سازمان های برنامه بودجه، استانداری؛ دفتر امور بانوان، باشگاه فرهنگیان شهرکرد بود که با توجه به نوع کارگاه که در قالب بازی- فعالیت بود. نهایتا به دلیل تمرکز بالای برنامه دفتر مدیرکل امور بانوان برای برگزاری کارگاه انتخاب شد. در مرحله بعد لوازم التحریر و ابزار مورد نیاز خریداری شد و بنر کارگاه طراحی و کارت های مورد نیاز کارگاه پرینت شد. همینطور هماهنگی لازم برای پذیرایی از شرکت­کنندگان در وقت استراحت و زمان ناهار انجام داده شد.

گام سوم: برگزاری کارگاه و اجرای پروتکل

قبل از شروع کارگاه در ساعت 8 صبح ثبت نام از شرکت کنندگان انجام گرفت. سیده شبنم آل رسول به عنوان دستیار طرح به شرکت کنندگان راهنمایی های لازم ارائه نمود. اجرای کارگاه مهم ترین مرحله بود. برای اشراف کامل بر نحوه برگزاری کارگاه پروتکل تدوین شده در نشست های مشترک دفاتر استانی انجمن در شیراز و تهران و همینطور سوالات متداول بازخوانی شد و ابهامات موجود رفع شد تا بتوان کارگاه را به بهترین شکل برگزار نمود. به منظور دریافت بهترین نتیجه با بیشترین ایده ها دو کارت اضافی (کارت زرد و کارتهای چندگانه) طراحی و به کارت های قبلی اضافه شد. در روز­های نزدیک برگزاری کارگاه حجم کار به منظور هماهنگی با افراد مختلف برای شرکت در کارگاه افزایش یافت که در نهایت این امر نیز مدیریت شده و با نامه­نگاری های انجام شده و تماس های مداوم، مشکلات مرتفع شدند.

کارگاه در روزهای چهارشنبه 7 و شنبه 10 آذر ماه هر روز به مدت 8 ساعت در دفتر امور بانوان استانداری با حضور مجموع 36 نفر؛ روز اول 20 نفر و در روز دوم 16 نفر برگزار شد. خوش­بختانه تمایل به شرکت در کارگاه در شرکت کنندگان زیاد بود به طوری که بعضی از آنها از شهرستان های دور استان از صبح زود حرکت کرده بودند تا بتوانند در زمان مناسب در کارگاه شرکت کنند که این امر برای برگزار کنندگان بسیار با اهمیت و ارزشمند بود. ترکیب افراد شرکت کننده در کارگاه به شکلی بود که از رشته های مختلف شغلی مرتبط و غیر مرتبط با توجه به سابقه فعالیت اجتماعی در هر دو روز کارگاه شرکت کردند.

آقای دکتر علی یار احمدی، مجری طرح گفتگوی خانواده در استان، در ابتدا بعد از خوش آمدگویی به شرکت­کنندگان به معرفی اجمالی طرح ملی گفتگوی خانواده پرداخت و ضرورت اجرای طرح برای شرکت کنندگان توضیح داد. سپس از حضار خواسته شد به معرفی اجمالی خود به سایرین بپردازند تا افراد شرکت کننده بهتر یکدیگر را شناخته و تعامل مثبتی با هم ایجاد کنند. بعد از عبور از مرحله معرفی و شناسایی همدیگر؛ با بیان قوانین و مقررات؛ کارگاه آغاز شد.

شرکت کنندگان در ابتدا سوالاتی که در مورد کارگاه به ذهنشان می­رسید که بر روی برگه های سفید که از قبل در اختیارشان قرار گرفته بود نوشته و سپس به الویت بندی سوالات خود پرداختند. برگه های سوال توسط استاد جمع­آوری شد و به صورت اتفاقی دوباره بین شرکت­کنندگان پخش شد. از هر کدام از افراد خواسته شد سوال اولویت اول برگه ای که در دست دارد را برای سایر شرکت کنندگان بخواند به این طریق کم کم توجه و تمرکز افراد به کارگاه جلب شد و حضور ذهن آنها برای شرکت در کارگاه افزایش یافت.

1- مرور کارت های مسائل اجتماعی و ارزیابی اهمیت آن به صورت فردی :

کارت های مسائل اجتماعی بین شرکت کنندگان توزیع شد و از هرکدام خواسته شد کارت های خود را باصدای بلند برای دیگران بخوانند. سپس از فرد دیگری خواسته می­شد تا کارتهای خوانده شده را بنا بر شناختی که نسبت به استان چهارمحال و بختیاری دارند به جدول مدرج پشت کارت های مسائل، بنا به نظر خود نمره ای بین 1 تا 10 بدهند. به شکلی که 1 بیان درجه کم اهمیت موضوع در استان و 10 نشان دهنده درجه بالای اهمیت موضوع در استان است.

2- مرور کارت مسائل اجتماعی و ارزیابی آن به صورت گروهی:

در این مرحله از افراد خواسته شد در گروه­های سه و چهار نفره تقسیم بندی شوند. تلاش بر این بود که افراد یک گروه تا حد امکان شناخت قبلی از هم نداشته باشند؛ اما به هر حال با توجه به اینکه استان چهارمحال و بختیاری استان کوچکی محسوب می شود طبیعی است که بیشتر افراد در گروه ها یا همدیگر را پیش از این شناخته یا در مورد حیطه فعالیت یکدیگر آگاهی داشتند که این امر خللی در گروه ها و نحوه تعامل ایجاد نکرد. هر گروه پس از مذاکره مجددا به کارت های خود که پیش از این نمره داده بودند نمره دادند.

3- انتخاب یک مساله محوری:

هر گروه در این مرحله یک مسأله اجتماعی را با توجه به کارت های خود به عنوان مسأله گروهی انتخاب کرد. کارشناسان سپس در کارت ارزیابی خود به ارزیابی سیاست های موجود در زمینه مسأله انتخابی خود پرداختند. نقد سیاست های فعلی و ارائه پیشنهادات برای بهبود عملکرد ها نیز در این مرحله صورت گرفت. هم چنین کارت های صورتی در این مرحله بین گروه ها توزیع شد تا اگر افراد ابعاد جدیدی از مسأله به نظرشان می رسید که در کارت های مسائل نبودند در کارت های صورتی وارد کنند. با توزیع پرسشنامه به افراد کمک شد تا بتوانند ایده­ جدیدی دارند در این مرحله وارد کنند.

4-   ترسیم و ارائه درخت مشکلات :

حال که مسأله محوری گروه و علل و پیامد های آن از دیدگاه گروه ها مشخص شد، گروه ها به ترسیم درخت مشکل برای بیان واضح تر مسأله مد نظر گروه خود پرداختند. گروه ها هم چنین درخت مشکل خود را در ابعاد بزرگ ترسیم کرده تا بتوانند به سایر گروه ها ارائه کنند. آشنایی با دو وجه عینی و ذهنی مسأله اجتماعی به شرکت کنندگان کمک کرد تا با نحوه تحلیل مسأله خود از دیدگاه اجتماعی شوند. در پایان گروه ها به ارائه درخت مشکل خود پرداخته و آن را برای سایر گروه ها تشریح کردند. در این قسمت همه حضار به تکمیل درخت گروه خود کمک کرده و به نقد درخت های مشکل پرداختند.

* دستیار طرح گفتگوی ملی خانواده در استان چهارمحال و بختیاری (تهیه گزارش)

• < قبلی
• بعدی >