گزارش مراسم نکوداشت دکتر علی‏محمد کاردان

روزی برای مرد علوم تربیتی ایران

به همت مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی «سمت»، نکوداشت محقق فرهیخته استاد دکتر علی‏محمد کاردان، چهارشنبه ٢٣ آذر ماه سال 1384 همزمان با هفته پژوهش در تالار اجتماعات سازمان «سمت» برگزار شد. در این برنامه که با حضور جمعی از مقامات عالی‌رتبه کشوری، دانشگاهها و مراکز پژوهشی، استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی حوزه علوم تربیتی و روانشناسی برگزار گردید، از یک عمر فعالیت علمی دکتر کاردان تقدیر شد.

پس از تلاوت قرآن دکتر احمد احمدی، رئیس «سمت»، ضمن خوشامدگویی گفت: فلسفه وجودی این نکوداشت، مسئله تربیت است و آدمی اگر به حال خودش رها شود معلوم نیست که چه خواهد شد. ما روزانه از خدای کریم می‌خواهیم که ما را به راه راست هدایت کند و این هدایت مادام است. تربیت، اساس ارسال پیامبران است و خداوند متعال پیامبران را وسیله هدایت قرار داده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به شباهتهای کار پیامبران و استادان اشاره کرد و افزود: دکتر کاردان استاد استادان است و سهم فراوانی در نظام تعلیم و تربیت کشور دارد. کسی که تعلیم و تربیت، اول در خودش پیاده شده است و کسی که در واقع عالم آمر است. کار را با عشق و علاقه و دلسوزی و محبت از ابتدای فعالیت «سمت» دنبال کرده است.

در ادامه دکتر رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران که از نزدیک شاهد فعالیتهای علمی دکتر بوده، گفت: ٦٠ سال است که دکتر کاردان را می‌شناسم، یعنی از زمانی که تازه دیپلم خود را از دانشسرای عالی گرفته بودند. دکتر کاردان از آن دوره مثال‌زدنی بودند و افتخار دارم که روزی با ایشان مقایسه شدم. در آن دوره هر وقت می‌خواستند کسی را مثال بزنند با ایشان مقایسه می‌کردند.
وی افزود: من و ایشان در فرهنگستان علوم در یک گروه علمی هستیم و از ١٣٣٥ یا ٣٦ که به دانشگاه تهران آمدند تا کنون همواره در خدمت ایشان بوده‌ام و هم ارادت خصوصی و هم همکاری علمی با ایشان دارم. اگر هر روز از دکتر کاردان تجلیل شود، ایشان شایستگی آن را دارند.

رئیس فرهنگستان علوم تأکید کرد: فلسفه از تربیت جدا نیست. فضیلت، عمل با علم است و فضیلت علمی است که در عمل محقق می‌شود. برای انتقال فضائل است که تعلیم و تربیت به وجود می‌آید.
وی پرسید: چه چیزی دکتر کاردان را ممتاز می‌کند"؟ و افزود: گاهی امتیاز در یک صفت مشخص می‌شود. من مدت طولانی با ایشان بوده‌ام، برای ایشان کار علمی همیشه مهم بوده و هیچ گاه برای نمایش و رسیدن به سود، کار نکرده‌اند.

دکتر داوری گفت: یک صفت مهم دانشمند، تعلق به علم است. خوب و درست این است که دانشمند، دانش را راه ببرد. هماهنگی در یک جامعه زمانی به‌ وجود می‌آید که همه زمام امور را به علم بسپارند. این به خصوص در جوامع توسعه نیافته یک ضرورت است. شهادت می‌دهم دکتر کاردان هیچ وقت دانش را به بازی نگرفت و همیشه دانشمند حقیقی بوده است. در انتقال علوم هم، نسلی که من و دکتر کاردان به آن تعلق داریم در ترجمه کتابها تأمل نموده و آگا‌هانه کتابها را ترجمه کرد. دکتر کاردان نه برای بازار که برای دانشگاه کتاب ترجمه کرد.

دکتر سیدطه مرقاتی قائم‌مقام و معاون پژوهشی «سمت» سخنران بعدی بود که گزارشی در خصوص فعالیتهای پژوهشی این سازمان ارائه داد.

وی گفت: در انواع حقوق سخن بسیار گفته شده اما درباره حقوق معلم و متعلم هر چند بزرگان تعلیم و تربیت بسیار گفته‌اند اما در جامعه از آن کم‌تر سخن گفته شده است.

مرقاتی با توجه به حدیثی از پیامبر گرامی اسلام، افزود: در همه عمر باید به دنبال آموختن باشیم و علم را به گونه‌ای که اثر تربیتی داشته و بر روح و جان بیفزاید یاد بگیریم. اگر علم خارج از تربیت باشد معلوم نیست انسانها را به کجا برساند، علم بدون اخلاق مصائب گوناگونی برای بشر دارد. همواره تعلیم و تربیت به صورت مداوم آمده است. اگر بخواهیم در مفهوم تعلیم بیشتر تعمق کنیم در هر تعلیم، تکریمی است. تعلیم و تربیت در عالم خارج جدا نیست و هر تربیتی، تعلیم خاص خود را دارد.

وی خاطرنشان کرد: معلمان در ساختن شخصیت و روح و روان دانش‌آموزان خود نقش اساسی دارند و انسانهایی از زیردست معلمان خود بیرون آمده‌اند که به درجات عالی رسیده‌اند.

قائم مقام «سمت» به برنامه‌های پژوهشی سازمان اشاره کرد و افزود: حدود بیست سال است که استادان زیادی با «سمت» همکاری دارند که در رأس آنها دکتر کاردان قرار دارند و ما نیز باید بدون مبالغه بگوییم در همه بخشهای سازمان تلاش می‌کنیم تا کتابی خوب تهیه کنیم. تاکنون «سمت» ٩٧٠ عنوان کتاب در ٥/١٦ میلیون نسخه منتشر کرده است.

وی اضافه کرد: دو سال قبل مجوز مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی «سمت» صادر شد و در حال حاضر نزدیک به ٤٠ پروژه تحقیقاتی در قم و تهران در دست اجراست که نتایج برخی از آنها منتشر نیز شده است. دو طرح پژوهشی در جشنواره بین‌المللی خوارزمی رتبه‌های اول و سوم را به دست آورد و تحقیقی در زمینه نهضت امام حسین (ع) و قیام کربلا نیز در چهاردهمین دوره انتخاب کتاب برتر دانشگاهی دانشگاه تهران برگزیده شده است.

حجت‌الاسلام دکتر اعرافی، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، نیز با توجه به نقش دکتر کاردان و تأثیری که وی در حوزه تعلیم و تربیت در حوزه داشته گفت: باید قدر استادانی که در انتقال علوم روز مانند علوم تربیتی به حوزه مؤثر بوده‌اند را دانست و قطعاً دستاوردهای حوزه با نگاه دینی، در مسئله تعلیم و تربیت مهم خواهد بود.

وی به مباحثی چون فلسفه تربیت اسلامی، فقه تربیتی، اخلاق تعلیم و تربیت با نگاه تربیتی به عنوان رشته‌های جدیدی که در حوزه تولد یافته است اشاره کرد.

سپس دکتر لطف‌آبادی، دبیر علمی نکوداشت، گزارشی از چگونگی شکل‌گیری کتاب مجموعه مقالات نکوداشت با نام علوم تربیتی که مقالات آن به دکتر کاردان اهدا شده است ارائه کرد. وی با اشاره به دریافت ٢٧ مقاله گفت: ما این مقاله‌ها را از نظر علمی توسط یک کمیته داوری کرده و به سه گروه مبانی تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش و برنامه‌ریزی آموزشی تقسیم‌بندی کردیم و سرانجام به صورت یک کتاب در ٤٨٤ صفحه آماده شد.

لطف‌آبادی با اشاره به جایگاه نامناسب علوم انسانی در کشور، به توجه نکردن به فرهنگ اسلامی و ایرانی اشاره کرد و افزود: در حوزه علوم انسانی نوعی کاپیتالاسیون علمی داریم که به جای قرار دادن مباحث و نظریه‌های غربی بر روی پایه‌های فرهنگی کشور خودمان، آنها را بدون سؤال می‌پذیریم.

سخنرانی دکتر کاردان پایان‌بخش این مراسم بود.

گفتنی است در بخشی از این مراسم لوح و هدایایی از طرف سازمان«سمت»، معاونت فرهنگی وزارت علوم، فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، معاونت آموزش عمومی وزارت آموزش و پرورش، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دانشگاه تربیت معلم، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، گروه علوم تربیتی دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، سازمان پژوهش وزارت آموزش و پرورش، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، انجمن مشاوره ایران و انجمن پژوهشهای آموزشی ایران به دکتر کاردان به پاس خدمات علمی وی اهدا شد.

* در حاشیه

* در ابتدای مراسم سایت سازمان برای حاضران به نمایش درآمد.

* دکتر کاردان در سخنرانی خود به ذکر گوشه‌ای از خاطراتش پرداخت که این صحبتها با استقبال و تشویق حاضران روبه‌رو شد.

* نمایش فیلمی از زندگی و فعالیتهای علمی دکتر کاردان بخش دیگری از مراسم بود که با استقبال مواجه شد.

• < قبلی
• بعدی >