دگرگونی‌ها و پایداری‌های جامعۀ ایران: اُمیدها و بیم‌ها

پنجمین همایش کنکاش های مفهومی و نظری درباره جامعه ایرانمسألۀ همایش

جامعۀ ایران سدۀ گذشته را حین بسی دگرگونی‌ها گذراند که طیّ گسترشِ تنوّع، دامنه و ابعاد به سدۀ کنونی رسیدند. نفس دگرگونیِ اجتماعی اجتناب‌­ناپذیر و گاه موجب تداوم یا تکاملِ جامعه است، که می‌تواند بر حسب شتابِ دگرگونی با دوره­‌هایی از آنومی نیز همراه باشد؛ امّا شاید از یک سو طول دوران و شدّت دگرگونی و ارزش‌هایی که حین دگرگونی خلق می­‌شوند و از سوی دیگر میزان آنومی باشد که سرنوشت جامعه را در فراز و فرود دگرگونی‌ها رقم می­‌زند؛ به دیگر تعبیر، سرنوشت جامعه می‌­تواند تابع نسبت «میزان هنجارمندیِ جامعه پس از هر گذار آنومیک» با «ارزش‌های خلق شده حین دگرگونی» باشد. لذا در وهلۀ نخست، شناختِ خودِ دگرگونی‌ها، توصیف ماهیّت، ابعاد، علل بعید و عواملی بلافصل که موجب آنها شده‌­اند، حائز اهمیّت هستند، سپس ارزیابی اثر نهائی و نتیجۀ کنونیِ هر یک از روندهای دگرگونی و سرانجامْ آیندۀ آنها.

گفت­‌وگوی ما دربارۀ یک جامعۀ خاص است که به‌­عنوان یک «جامعۀ ملّیِ» واجد موجودیّتِ تاریخی و مُستمرّ خویش و با خصوصیّات تاریخی ­اجتماعیِ خاصِّ خودِ آن، بررسی می­‌شود؛ یعنی «ایران». یکی از راستاهای اصلی همایش پنجم «موجودیّت تاریخی، فرهنگی و اجتماعیِ ایران» و ابعاد گوناگونِ آن است. لذا هم از حیث نظری هم از حیث تجربی، به عواملِ موجده و مقوّم گذشته، حال و آیندۀ آن پرداخته می‌­شود. یعنی به آن عناصر فرهنگِ تاریخی ایران که در سطح کلانِ تاریخی در شمار شرایط بقاء ایران بوده و هستند.

در عین حال جامعۀ امروز ایران با مسائلی عدیده مواجه است که برخی از آنها از دید صاحب­نظران مصداق بُحران دانسته می­‌شوند: از کلان­ترین آنها در مقیاس تاریخی، مانند ناتوانی (مطلق یا نسبی) در ایجاد دولت ­ملّت و بُحرانِ تولید (تولید معنا، خلق ارزش، روابط اجتماعی پایدار، بازتولید خود و ...) تا سطوح میانۀ نهادی و روابط میان‌­نهادی، و خُردترین آنها در مقیاس روابط فرد با فرد و با جامعه.

پنجمین «همایش کنکاش‌­های مفهومی و نظری درباره جامعۀ ایران» به موضوع «دگرگونی‌ها و پایداری‌های جامعۀ ایران: امیدها و بیم‌ها» اختصاص یافته است. انتظار نمی­‌رود گرگونی‌های وسیع و ژرف به‌­یکباره متوقّف شوند یا تغییر جهت دهند یا حتّا از شدّت­‌شان کاسته شود. دگرگونی‌ها به‌­شدّت ادامه دارند و هم می‌­توانند زمینه‌­سازِ پویش‌ها، جنبش‌ها و نهادمندی‌هایی باشند که جامعه را به سمت توسعۀ ظرفیّت­‌های ملی برای آفرینشِ معنی، کاهش بحران­‌های اجتماعی، رفع مشکلات، تقویت ظرفیّت‌­های توسعۀ اقتصادی و اجتماعی و بهبود زندگی مردم سوق دهند، هم می‌­توانند زمینه‌­ساز ناتوانی جامعه از ایجاد و بسط معنی، ارزش و هنجار و موجب وقوع بحران‌­هایی باشند که همبستگی اجتماعی و ملّی و مآلاً خوشبختی آحاد جامعه را تهدید می‌­کنند.

در هر سه راستای بالا، بررسیِ «منطق، مفاهیم، معیارها و شاخص­‌های ارزیابیِ روندِ دگرگونی‌ها»، «نسبتِ رویکردها، مفاهیم و طرحِ مسأله­‌ها با واقعیّتِ تاریخی و اجتماعیِ ایران»، «شرایط، حالت، وضعیّت و نوعی از زندگیِ اجتماعی که بُحران قلمداد می­‌شود» و «اعتبار و روایی نظریّه­‌های موجود» در دستور کار همایش قرار دارند.

هدف همایش

مهم­ترین هدف همایش، ایجاد امکان گفت­وگو و مُباحثۀ اصولیِ جمیع اهالی علوم اجتماعی، صاحب­نظران، اندیشمندان و علاقه­مندان دربارۀ ایران، آثار دگرگونی‌های اجتماعی ایران طیّ سدۀ اخیر و چشم‌­اندازهای گوناگونِ اُمیدآفرین یا بیم‌­زای آیندۀ این دگرگونی‌هاست.

محورهای همایش

  1. ویژگی‌های اصلی، توصیف، تعلیل (تبیین) و گونه­‌شناسی (طبقه‌­بندیِ) دگرگونی‌های اجتماعیِ ایران معاصر.
  2. دگرگونی‌های اجتماعی ناشی از آنومی و انواعِ دگرگونی‌های افزایندۀ آنومی: چشم­‌اندازهای اُمیدآفرین و بیم‌­زا
  3. ارزیابی و نقدِ نظریّه‌­های توصیفی و تبیینی دگرگونی‌ها و بُحران­‌های اجتماعی ایران معاصر.
  4. ویژگی‌های اجتماعی و عناصر فرهنگی موجودیّت تاریخی­ اجتماعی ایران و عوامل بقای آن.
  5. گونه‌­شناسی چالش‌هایی که موجودیّت اجتماعی ایران با آنها روبه‌­روست.
  6. ارزیابی نظریّه­‌های ناظر به موجودیّت ایران و نظریّه­‌های ناظر به چالش‌های فرا روی ایران.
  7. نسبت ایران به‌­عنوانِ یک امر اجتماعی و تاریخی (مفهوم ایران) با سرزمین ایران.
  8. چالش‌های هویّتی: تعارضات و هماهنگی‌­های مؤثّر و شایان توجّه میان ابعاد گوناگون هویّت ایرانی.
  9. ارزیابیِ تاب­‌آوری مجموعه زیرساخت­‌های اجتماعی، فرهنگی (معرفتی) و اقتصادیِ ایران حین رویارویی با تهدیدها در هر دو مقیاس تمدّنی و اجتماعی.
  10. نیروها، طبقات، گروه‌­ها و جریان­‌های مولّد و تشدیدکنندۀ بُحران (جامعۀ بُحران­‌آفرین)؛ نیروها، طبقات، گروه‌­ها و جریان­‌های مولّد نظم و نیروهای مقاوم در برابر بُحران (جامعۀ هنجارآفرین) در ایران.
  11. گونه‌­شناسی، خصوصیّات، تبیین و آینده‌­نگریِ بُحران‌­های اجتماعی: چشم­‌انداز کوتاه‌­مدّت و بلندمدّت
  12. تعامل­‌ها و تعارض­‌های دگرگونی‌های اجتماعیِ جامعۀ ایران و حوزۀ فرهنگی ­تمدّنیِ ایران با حوزه‌­های همجوار و تأثیر هر کدام بر بقای دیگر جوامع منطقه.

برخی تاریخ­‌های مهم

ردیف موضوع تاریخ
1 مهلت ارسال طرح برگزاریِ نشست (پنل) 30 بهمن 1400
2 اعلام طرح‌­های پذیرفته شده 28 اسفند 1400
3 مهلت ارسال چکیده­ مقالات 28 اسفند 1400
4 اعلامِ چکیده‌­های پذیرفته شده 20 فروردین 1401
5 مُهلت دریافت اصلِ مقالات 20 اردیبهشت 1401
6 اعلام جدول پنل­­‌ها و ارائۀ سخنرانی‌­های همایش 15 خُرداد 1401
7 برگزاری همایش 25 و 26 خرداد 1401

دبیر همایش: اسمعیل خلیلی

دبیر اجرائی: علی نوری

شماره تلفن دبیر اجرایی همایش: 09351445544

رایانامه (ایمیل) همایش: این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

دبیرخانۀ همایش: دفتر انجمن جامعه‌­شناسی ایران


فایل پی دی اف فراخوانِ پنجمین همایش کنکاش­‌های مفهومی و نظری دربارۀ جامعۀ ایران

فایل پی دی اف ضمیمه تفصیلیِ فراخوانِ پنجمین همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری

اطّلاعیۀ تمدید مهلت اعلام پنل در پنجمین همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری دربارۀ جامعۀ ایران


همایش‌های مرتبط: